Báu vật tìm thấy

Cuộc tìm kiếm vô vọng

Tháng Sáu vừa qua, người hâm mộ tác phẩm thiếu nhi kinh điển đón tin buồn lớn. Nam diễn viên Jerry Maren, vào vai một trong những người lùn Munchkin, đã qua đời ở tuổi 98. Từ nhiều năm nay, ông là thành viên cuối cùng của đoàn làm phim Oz còn sống. Như vậy, kể từ đây, người ta không còn được nghe kể về bộ phim này từ những chứng nhân nữa. Tất cả sẽ nằm lại trong các tập sách và hình ảnh tư liệu.

Dù vậy, vừa qua, các “fan” hâm mộ Phủ thủy xứ Oz nhận được một niềm an ủi. Đôi hài của Dorothy, vật phẩm được mang bởi nữ diễn viên Judy Garland, vừa được cảnh sát tìm thấy tại thành phố Minneapolis, tiểu bang Minnesota, Mỹ. Đôi hài đã biến mất khỏi bảo tàng Judy Garland ở thành phố Grand Rapids, cùng tiểu bang, vào năm 2005. Khi ấy, nó đang thuộc sở hữu của nhà sưu tập cổ vật Michael Shaw.

“Đây là vụ việc nghiêm trọng nhất từng xảy ra ở bảo tàng chúng tôi. Chúng tôi đã khóc”. Người đồng sáng lập bảo tàng Jon Miner trả lời báo chí ngay sau đó. Đây là hậu quả đến từ sự bất đồng quan điểm giữa Shaw và các nhân viên bảo tàng. Bên bảo tàng muốn cất đôi hài vào ngăn bí mật mỗi đêm, trong khi Shaw không muốn bất kỳ ai động vào bảo vật, tin tưởng hệ thống an ninh bình thường là đủ. Điều này trở thành sai lầm chí mạng.

Trong nhiều năm, bảo tàng đã treo giải thưởng 250.000 đôla cho bất kỳ ai có thông tin về đôi hài. Sau đó, một nhà tài trợ ẩn danh cũng treo thêm giải thưởng 1 triệu đôla cho ai cung cấp tên của tên trộm hay vị trí đôi hài. Sau khi có thông tin tên trộm đã ném đôi hài xuống dòng sông gần bảo tàng, hàng ngàn người đã đến đây tìm kiếm. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ, không nỗ lực nào có kết quả.

Vật phẩm nhiệm màu

Đôi hài của Dorothy, ngoài giá trị về vật chất, còn mang các giá trị tinh thần lớn lao trong số các kỷ vật điện ảnh. “Vật phẩm nhiệm màu từ thế giới nhiệm màu” là lời người ta thường gọi. Nhiều người cho rằng, có tổng cộng 7 đôi hài ruby đã được Judy Garland mang trong quá trình làm phim và chúng sẽ đem đến may mắn cho người sở hữu. Đến nay, chỉ có 4 đôi từng được thẩm định và xuất hiện trước công chúng.

Trong một thời gian dài, nhà sưu tập lập dị Kent Warner được cho là sở hữu phần lớn các đôi hài này. Warner là người mê cuồng phim ảnh, tìm cách chất đầy nhà mình các đạo cụ điện ảnh đắt giá nhất. Ông nổi tiếng với các màn chiếu phim kinh điển trong phòng riêng, trong khi mặc lên người các trang phục, trang sức từ bộ phim đó. Từng làm việc tại Hollywood, Warner đã may mắn tìm thấy các đôi hài trong kho của hãng MGM và lấy về làm của riêng.

Khi hãng phim tìm cách đòi lại đôi hài để đấu giá vào năm 1979, Warner nói rằng, ông chỉ có một đôi. Đôi này được một người đấu giá ẩn danh mua với giá 15.000 đôla và tặng lại cho bảo tàng Smithsonia. Sau đó, có tin đồn rằng, đó là đôi hài giả. Còn Warner đã bỏ những đôi thật vào một túi vải, rồi bỏ trốn. Nhà sưu tập này mất vào năm 1984. Các nhà điều tra tìm thấy bằng chứng ông bán tháo các đôi hài quý, ngay trước khi qua đời.

Trong nhiều năm, ai đang sở hữu những đôi hài của Dorothy vẫn là đề tài bàn tán nóng hổi. Năm 2016, bộ phim tài liệu The Slipper (Đôi hài) của đạo diễn Morgan White ra mắt, cố gắng trả lời câu hỏi này. Bộ phim được đánh giá rất tốt, bởi lồng ghép chuyện phim, chuyện nghề, tình cảm của người hâm mộ khắp thế giới dành cho Phù thủy xứ Oz. Ngoài ra, White còn giải thích vì sao thị trường buôn bán các vật phẩm điện ảnh nở rộ trong những năm qua. Phim cũng cung cấp tên những người sở hữu ba đôi hài hiện tại là nữ diễn viên Debbie Reynolds, nam diễn viên Leonardo DiCaprio và nữ ca sĩ Lady Gaga.

Hành trình về nhà

Đôi hài bị mất của bảo tàng Judy Garland còn dẫn đến vụ kiện tụng kéo dài. Trước khi bị mất, nhà sưu tập Michael Shaw đã mua bảo hiểm cho nó với giá 1 triệu đôla. Nhiều người đặt giải thuyết, chính người chủ đã dựng nên vụ trộm để lấy tiền bảo hiểm. Công ty bảo hiểm sau đó đã đâm đơn kiện Shaw và chủ bảo tàng. Phải đến năm 2007, vụ kiện mới kết thúc và Shaw thắng kiện, nhận bồi thường 800.000 đôla.

Đến tháng 9/2018, 13 năm sau vụ mất cắp và mọi hy vọng tan biến, FBI đăng thông tin đã tìm thấy đôi hài. Họ dựa vào một nguồn tin báo vào năm 2017. Ai đó đã cố tống tiền chủ nhân đôi hài và khi không thành công, ông ta bèn đánh tin đến cảnh sát. Một năm sau, FBI cho biết, họ đã xác định chính xác đôi hài quý và đang thực hiện các thủ tục để “thu hồi nó một cách nguyên vẹn nhất”. Danh tính tên trộm cũng đã nằm trong tay FBI và sẽ được công bố khi cuộc điều tra hoàn tất.

Tất nhiên, ở thời điểm này, giá trị của đôi hài đã tăng lên rất nhiều. Năm 2011, nữ diễn viên Debbie Reynolds đã mua đôi hài của mình với giá 510.000 đôla. Con số đó sẽ chẳng thấm vào đâu với đôi hài vừa được tìm thấy. Bản thân vụ mất cắp cũng là một “giá trị” đối với các vật phẩm quý. Theo John Kelsch, Giám đốc điều hành của bảo tàng Judy Garland, đôi hài của họ sẽ có giá ít nhất là 3 triệu đôla, thậm chí còn hơn nữa. Bởi vì, một trong những câu thoại nổi tiếng nhất của Phù thủy xứ Oz là “Không đâu như ở nhà”. Giống như Dorothy, đôi hài đã có một chuyến phiêu lưu trước khi trở lại với bảo tàng vinh danh người đã mang nó.