Ghép gan cấp cứu: cuộc đua cân não
Theo Thiếu tá, BS Nguyễn Văn Mạnh – Trưởng Đơn vị Gan mật tụy, ghép gan cấp cứu là một thủ thuật ngoại khoa tối khẩn, thường chỉ được thực hiện khi bệnh nhân rơi vào suy gan cấp tính và không còn thời gian điều trị nội khoa. Hai bệnh nhân vừa được cứu sống là những ca đặc biệt điển hình.
Trường hợp đầu tiên là anh T.H.M. (51 tuổi), một quân nhân đang công tác tại Binh chủng Phòng không Không quân. Anh nhập viện trong trạng thái hôn mê sâu, không còn khả năng nhận thức, phải thở máy và lọc máu. Nguyên nhân là do viêm gan B bùng phát, diễn tiến cực nhanh chỉ trong hơn một tuần. Trước đó, anh hoàn toàn không biết mình có bệnh gan.
Ca còn lại là chàng trai trẻ Đ.P.L. (21 tuổi), sinh viên đại học, nhập viện với tình trạng phù toàn thân, tràn dịch đa khoang, xẹp phổi phải và hội chứng não gan độ 2. Chỉ mới 6 tháng trước, bệnh nhân được chẩn đoán men gan cao – một dấu hiệu dễ bị bỏ qua. Đến khi được chuyển đến Bệnh viện Quân y 175, sự sống của L. chỉ còn tính bằng ngày.
Bệnh nhân M. có thời gian chuẩn bị cực ngắn – chỉ 24 giờ từ khi xác định người hiến đến khi lên bàn mổ. May mắn thay, người em trai ruột – cũng là đồng chí cùng đơn vị với anh M. phù hợp nhóm máu và thể tích gan, đã sẵn sàng hiến tạng. Do người hiến là quân nhân tại ngũ, quy trình pháp lý yêu cầu sự chấp thuận từ Bộ Quốc phòng. Ê kíp phải huy động toàn lực “chạy đua với giấy tờ”, xin ý kiến qua điện thoại và hoàn thiện hồ sơ sau mổ.
Trong khi đó, bệnh nhân L. có khoảng 3 ngày để chuẩn bị. Tuy nhiên, tình trạng bệnh phức tạp hơn. Cơ thể bệnh nhân nặng tới 108kg, phù nề toàn thân, phổi gần như không còn hoạt động, nguy cơ tử vong rất cao nếu không can thiệp ngay. Việc tìm được mảnh gan phù hợp cho bệnh nhân có thể trạng lớn là rất khó khăn. May mắn, dì ruột của bệnh nhân có thể trạng tương đồng đã đồng ý hiến gan, đủ điều kiện an toàn.
Vượt thách thức y khoa, giữ lại sự sống
Theo Đại tá BS-CKII Phùng Văn Việt – Chủ nhiệm Khoa Gây mê hồi sức, ca mổ của L. mất tới hơn 12 lít máu, phổi xẹp hoàn toàn, nhiễm trùng đa kháng sau ghép. Để đảm bảo tính mạng người bệnh, ê kíp gây mê – hồi sức phải sử dụng các phương tiện hiện đại như máy truyền máu hồi hoàn, bơm tiêm điện tốc độ cao, đồng thời triển khai lọc máu liên tục và hồi sức đa cơ quan sau mổ.
Phòng mổ gan với 18 nhân viên, hoạt động xuyên đêm, chưa kể các khâu xét nghiệm, pháp lý, dược, chẩn đoán hình ảnh… cùng đồng thời vận hành. Đây là sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa các đơn vị, khẳng định năng lực điều phối cấp cứu ghép tạng theo chuẩn quốc tế.
Sau phẫu thuật, cả hai bệnh nhân đều hồi phục tốt. L. ăn uống và sinh hoạt bình thường, chuẩn bị quay lại trường đại học. Bệnh nhân M. tỉnh táo, tiếp xúc tốt, dự kiến sẽ trở về đơn vị sau thời gian theo dõi.
Bệnh viện Quân y 175 chỉ mới chính thức triển khai kỹ thuật ghép gan từ tháng 12/2024, nhưng sau 7 tháng đã thực hiện thành công 8 ca – trong đó có 2 ca ghép gan cấp cứu đầu tiên. Đây là thành quả của hơn một năm đào tạo, chuyển giao kỹ thuật từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đầu tư trang thiết bị và xây dựng đội ngũ đa chuyên khoa có khả năng xử lý cấp cứu ghép gan trong mọi tình huống.
Trong giai đoạn tới, bệnh viện đặt mục tiêu trở thành Trung tâm ghép tạng tuyến cuối khu vực phía Nam, có thể tiếp nhận và xử lý cả ghép chủ động lẫn cấp cứu, đặc biệt cho đối tượng quân nhân, lực lượng vũ trang và người dân.
“Thành công của hai ca ghép gan cấp cứu liên tiếp không chỉ là kết quả của nỗ lực chuyên môn mà còn thể hiện bản lĩnh, tinh thần sẵn sàng chiến đấu vì sự sống người bệnh của đội ngũ thầy thuốc quân y 175. Đây là bước tiến vững chắc trong hành trình thực hiện Đề án Ghép tạng do Bộ Quốc phòng giao phó” - Thiếu tướng Trần Quốc Việt – Giám đốc BV Quân y 175 nhấn mạnh.
