 |
Một trạm bơm dầu mỏ của Nga |
Theo đánh giá của phương Tây, khi các lệnh trừng phạt Nga leo thang vì cuộc xung đột ở Ukraine, ngày càng nhiều tàu tham gia vào đội tàu bí ẩn, sẵn sàng hỗ trợ Nga xuất khẩu dầu mỏ.
Những người trong ngành ước tính, quy mô đội tàu hoạt động ngầm này gồm khoảng 600 chiếc, tương đương 10% tổng số tàu chở dầu trên toàn cầu, và số lượng đội tàu này vẫn tiếp tục tăng.
Ai sở hữu và vận hành những con tàu này vẫn là câu hỏi chưa được giải đáp. Vì hoạt động mua bán dầu mỏ Nga trở nên phức tạp hơn trong năm qua, nhiều hãng vận tải biển phương Tây không tham gia nữa. Những hãng mới nhảy vào, với những công ty bình phong đặt tại Dubai, Hong Kong (Trung Quốc), hoặc một số nơi khác. Một số mua tàu từ châu Âu, hoặc tận dụng những con tàu cũ.
Đội tàu trong bóng tối đóng vai trò quan trọng khi Mátxcơva tránh làm việc với các hãng vận tải biển phương Tây, và khi các khách hàng ở Trung Quốc và Ấn Độ đã thế chỗ châu Âu.
Sự mở rộng của đội tàu bí mật cho thấy những thay đổi đáng kể mà cuộc xung đột ở Ukraine tạo ra đối với thị trường dầu mỏ toàn cầu. Để duy trì hoạt động, quốc gia xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới phải tái định hình các mô hình giao dịch và chia hệ thống năng lượng thế giới làm hai.
“Hiện có một đội tàu không có bất kỳ hoạt động làm ăn nào với Nga, và một đội chỉ làm với Nga”, Richard Matthews, giám đốc nghiên cứu tại hãng môi giới vận tải biển quốc tế EA Gibson, nói với CNN.
Khi châu Âu đang dần quay lưng với dầu khí Nga, các khách hàng châu Á dồn dập đặt hàng. Trung Quốc nhập khẩu trung bình 1,9 triệu thùng/ngày từ Nga năm 2022, tăng 19% so với năm 2021, theo số liệu của Cơ quan năng lượng quốc tế. Ấn Độ tăng mạnh hơn, với 800% lên trung bình 900.000 thùng/ngày.
Thực hiện những đơn đặt hàng này cần tàu biển vận chuyển. Đội tàu quốc gia của Nga không đáp ứng đủ số lượng, tạo cơ hội cho những con tàu hoạt động bí mật tham gia.
Matthew Wright, nhà phân tích cấp cao tại hãng Kpler, chia đội tàu chở dầu Nga thành 2 nhóm: đen và xám. Nhóm tàu xám gồm những tàu đã được bán sau khi xung đột nổ ra ở Ukraine, chủ yếu từ các chủ sở hữu ở châu Âu cho những công ty ở Trung Đông và châu Á chưa từng tham gia thị trường vận tải dầu. Đội tàu đen là những tàu đã nhiều năm giúp Iran và Venezuela tránh các lệnh trừng phạt của phương Tây và gần đây chuyển sang chở dầu Nga.
“Có một số bằng chứng cho thấy họ hoạt động lặng lẽ bằng cách tắt thiết bị phát đáp AIS”, Wright nói về nhóm tàu đen.
