Cần “vạch đường” sớm cho học sinh sẵn sàng “cất cánh”
Tại buổi tư vấn tâm lý, hướng nghiệp cho các bạn học sinh tại trường THPT Marie Curie (TP.HCM) do báo Tiền Phong tổ chức, cô Phạm Thị Thúy (Tiến sĩ xã hội học, thạc sĩ tâm lý, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia TP.HCM) chia sẻ: “Các hoạt động hướng nghiệp, hỗ trợ học sinh định hướng nghề tại trường vẫn chưa chi tiết, cụ thể. Vì vậy mà học sinh đang gặp vấn đề mất định hướng, các em chưa biết mình sẽ học gì, thi gì, làm gì, cảm thấy bất ổn trước tương lai. Đây là vấn đề mà các trường nên cần quan tâm ngay từ sớm”.
 |
Cô Phạm Thị Thúy cho rằng đây là vấn đề mà các trường cần quan tâm ngay từ sớm. |
Kết quả nghiên cứu do nhóm các nhà khoa học gồm TS Trần Quang Tuyến, TS Vũ Văn Hưởng và Nghiên cứu sinh Vũ Bích Ngọc (trường ĐH Quốc tế, ĐHQG Hà Nội) cho thấy, tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp ra trường làm trái ngành là trên 24%. Trong đó, có nhiều ngành cử nhân phải làm trái ngành lên đến trên 60%. Vì vậy, môn học “Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp” được ra đời để hỗ trợ teen định hướng nghề nghiệp từ khi còn trên ghế nhà trường. Đây là môn học bắt buộc và có cả kiểm tra như các môn khác.
 |
Sách giáo khoa Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp lớp 10. Ảnh: Internet |
Ngoài vấn đề hướng nghiệp, môn học còn hỗ trợ học sinh xác định thế mạnh để chọn ngành học “chân ái”. Bạn Mai Ngọc Thủy Tiên (Lớp 11A12, trường THPT Nguyễn Du, Q.10, TP.HCM) chia sẻ: “Mình thấy môn học này rất gần gũi. Chúng mình sẽ nhận biết được mình giỏi và yếu ở điểm nào, ngoài ra còn biết được bản thân thuộc ở “ngách” nào, giúp thu hẹp sự lựa chọn nghề nghiệp, tránh tình trạng lạc lõng giữa vô vàn menu nghề”.
“Cơn gió” nào đang cản trở?
“Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp” cung cấp cho các bạn học sinh công cụ, phương pháp xác định nghề nghiệp như MBTI. Tuy nhiên, đáng tiếc là chỉ dừng ở việc giới thiệu cơ bản như MBTI là gì, ý nghĩa và những bài trắc nghiệm để ra kết quả, nhưng lại thiếu phần phân tích cặn kẽ từng nhóm tính cách.
 |
16 phân loại tính cách trong bài kiểm tra trắc nghiệm MBTI. Ảnh: Internet |
Ở vài trường, môn học chưa có nhiều cơ hội để teen được tham gia trải nghiệm thực tế, ngoại khóa. “Hồi năm lớp 10, mình phải chép những dòng giới thiệu cơ bản về MBTI dài gần 1 trang. Mình rất mong muốn có thể tham gia những buổi trò chuyện, trao đổi trực tiếp với chuyên gia. Mình thấy ở một số trường cũng có buổi hướng nghiệp nhưng chỉ là các trường đại học đến tư vấn tuyển sinh dưới sân trường, ưu tiên cho các anh chị lớp 12”, bạn Trần Vũ Nguyên Khôi (Lớp 11A17, trường THPT Nguyễn Du, Q.10, TP.HCM) tâm sự.
 |
Bạn Trần Vũ Nguyên Khôi (Lớp 11A17, THPT Nguyễn Du, Q.10, TP.HCM). Ảnh: NVCC |
Việc định hướng nghề nghiệp đòi hỏi chuyên gia hướng dẫn cần nhiều kiến thức tâm lý học sinh, kiến thức ngành nghề. Dù vậy ở một số trường, giáo viên chủ nhiệm sẽ đảm nhận luôn vị trí đó.
Bạn Trọng Nhân (Lớp 10A13, trường THPT Marie Curie, Q.3, TP.HCM) chia sẻ: “Ở lớp mình thì giáo viên chủ nhiệm sẽ là giáo viên môn học này. Vừa là chủ nhiệm, vừa dạy bộ môn, lại thêm công tác định hướng nghề nghiệp nên đôi lúc mình cũng cảm thấy thầy cô cũng sẽ bị kiệt sức”.
Công thức “cất cánh” ngược gió để vượt khó
Chị Sabrina Uyên Lưu (Co-Founder và Coach hướng nghiệp tại Tổ chức giáo dục và hướng nghiệp LeapEd Vietnam) tâm sự: “Để hiểu bản thân muốn theo đuổi ngành nghề nào, quan trọng nhất là chủ động. Các bạn cần chủ động tìm hiểu về cơ hội, yêu cầu và những người đã đi trước của nghề đó. Ngoài ra cũng cần chủ động làm quen các anh chị, chuyên gia trong lĩnh vực mình quan tâm để “bắt sóng” đúng nghề mình mơ ước”.
 |
Chị Sabrina Uyên Lưu (Co-Founder và Coach hướng nghiệp tại Tổ chức giáo dục và hướng nghiệp LeapEd Vietnam). Ảnh: NVCC |
Những bài test mà bạn có thể tham khảo là MBTI, Holland, Đa trí thông minh, Big-Five Personality; Creative Type,... Chị Sabrina chia sẻ, các bài test trắc nghiệm, tính cách sẽ dựa theo những cảm xúc, trải nghiệm ở thời điểm hiện tại. Các bạn nên kết hợp giữa làm bài test trên mạng và test thực tế bên ngoài bằng việc tham gia hoạt động ngoại khóa, các cuộc thi học thuật, trải nghiệm CLB,...
Bạn Minh Thông (sinh viên năm nhất, ĐH Công nghệ thông tin) cho biết, ngay từ cấp Hai, cậu bạn đã yêu thích game Minecraft - game xây dựng thế giới ảo. Nhờ đó, Thông đã tự tìm tòi về lập trình game, viết code ở lớp 10, 11 thông qua khoá học trên mạng và tham gia nhiều hội nhóm về lập trình. Nhờ vậy, Minh Thông đã chọn học môn Mạng máy tính và truyền thông dữ liệu.
 |
Nguyễn Minh Thông (sinh viên năm nhất, ĐH Công nghệ thông tin). Ảnh: NVCC |
Minh Thông khẳng định: “Không dễ để từ một sở thích trở thành công việc trong mơ, nhưng nếu các bạn chịu khó chủ động tìm hiểu, đào sâu các sở thích của mình thì sẽ tăng khả năng hiện thực hóa giấc mơ hơn”.
 |
