Bạn có thể đã biết những ví dụ như thế: Mark Zuckerberg luôn mặc áo phông xám và áo khoác có mũ kéo khóa; Steve Jobs luôn mặc áo cổ lọ màu đen, quần jeans xanh và đi giày thể thao.
Nhưng không chỉ hai người họ. Có cả một danh sách những người nổi tiếng luôn mặc cùng một kiểu quần áo. Ngày qua ngày!
Như nhà sản xuất thu âm Andre Young – còn được biết đến là “Dr. Dre” – từng nói rằng, ngày nào ông cũng đi đúng một kiểu giày thể thao. Tổng thống Barack Obama luôn mặc vét màu xám hoặc xanh sẫm…
Thật là một hiện tượng thú vị. Việc lựa chọn quần áo cho phép chúng ta nhìn thấy thế giới nội tâm của một người cơ mà!
Vậy tại sao họ lại làm như thế? Khả năng là bạn cũng đã biết (hoặc có thể bạn nghĩ là mình biết) câu trả lời cho câu hỏi này.
Bạn sẽ nói: “Đó là để tránh phải mệt mỏi vì lựa chọn và quyết định”.
Đó có vẻ là lời giải thích hợp lý. Chính Zuck, trong một cuộc phỏng vấn, đã nói: “Tôi thực sự muốn “dọn dẹp” cuộc sống của mình, sao cho tôi phải đưa ra càng ít quyết định càng tốt, về bất kỳ điều gì, trừ việc làm sao để phục vụ cộng đồng được tốt nhất”.
Nhưng đây là vấn đề nảy sinh từ cách giải thích nói trên: Không phải ai cũng mệt mỏi vì phải quyết định. Thậm chí, nếu bạn có nhiều kiểu quần áo trong tủ và mỗi ngày bạn mặc một loại, thì cũng sẽ thành thói quen và mỗi sáng, bạn cứ lấy một bộ, cũng chẳng cần phải chọn hay quyết định nữa.
Vậy lý do là gì? Tại sao lại là những cái áo phông xám và quần jeans? Một lời giải thích khác cũng được chính những nhà sáng lập và những doanh nhân thành công đều nhất trí: Họ coi đó là một cách để “xây dựng” môi trường của mình; để cảm thấy rằng, mình có sự kiểm soát hoàn toàn trong một lĩnh vực (trang phục của mình), trong khi tất cả mọi thứ khác đều có vẻ không chắc chắn.
Đúng vậy, cuộc sống của một nhà sáng lập hay của một doanh nhân luôn đầy những điều không chắc chắn. Và mặc dù chính điều này thường tạo động lực cho họ sáng tạo và cải tiến thì cũng có lúc, họ cảm thấy quá nhiều sự không chắc chắn.
Cảm giác này lại cản trở sự hoạt động của hệ thần kinh – vừa không tốt cho cơ thể, vừa không tốt cho não. Có một sự thật đơn giản là, ngay cả những người xuất sắc nhất cũng có thể phát điên nếu phải chịu quá nhiều sức ép của sự thiếu chắc chắn.
Đây cũng là điều mà con người trải nghiệm hằng ngày.
Cuộc sống của ai cũng có sự không chắc chắn. Điều quan trọng là bạn đối diện và kiểm soát nó ra sao.
Một cách để kiểm soát sự không chắc chắn chính là có cách suy nghĩ khác đi đối với môi trường cả ngoại vi lẫn nội tâm của bạn. Tức là, bạn cần xây dựng cuộc sống của mình, cả bên trong và bên ngoài, sao cho môi trường của bạn được não nhận thức là có trật tự hơn, dễ đoán hơn, ổn định hơn.
Và mặc cùng một kiểu quần áo mỗi ngày chính là một ví dụ về cách xây dựng đó!
Hình ảnh bản thân chúng ta được quyết định phần lớn bởi cách mà chúng ta tin rằng, xã hội nhìn nhận về mình.
Ngoài ra, còn có một khái niệm tâm lý học thú vị khác, gọi là “cái tôi trong gương” (looking-glass self), giải thích rằng, hình ảnh bản thân chúng ta được quyết định phần lớn bởi cách mà chúng ta tin rằng, xã hội nhìn nhận về mình.
Một số nhà xã hội học tin rằng, hiệu ứng này giảm dần theo lứa tuổi. Tuy nhiên, một số nhà sáng lập và doanh nhân tin rằng, quá trình “tự nhận thức bản thân” (không quan tâm hoặc phụ thuộc vào đánh giá của người khác) có thể được đẩy nhanh lên bằng cách thỉnh thoảng thử nghiệm những cách suy nghĩ và cách sống khác với lệ thường.
Đó cũng là lý do mà nhiều nhà sáng lập và doanh nhân lúc nào cũng mặc một kiểu quần áo (khác với cách suy nghĩ thông thường là bạn nên/cần thay đổi kiểu trang phục). Bởi vì, đến lúc mà có ai đó để ý thấy rằng, họ chỉ mặc đúng một kiểu quần áo, thì họ có thể đã đạt đến cái “tầm” là chẳng quan tâm đến ý kiến của người khác nữa rồi.