Ngắm những cây sanh hình rồng già cỗi, độc lạ ở đất tổ nghề cây cảnh
TPO - Năm Giáp Thìn 2024, người chơi cây, sành cây đang chuyển sang chơi cây dáng rồng, dáng long. Các nghệ nhân đất tổ nghề trồng cây cảnh cho biết, trong 12 con giáp – rồng thể hiện sức mạnh, quyền uy nhất nhưng lại rất uyển chuyển. Vì thế, việc tạo ra các tác phẩm theo hình linh vật này rất công phu.
Ai từng đến làng cây cảnh Vị Khê nằm ven sông Hồng thuộc xã Điền Xá (Nam Trực, Nam Định) đều cảm nhận được bầu không khí mát lành tại những nhà vườn. Dọc đường vào làng là những vườn cảnh xanh mướt với đủ loại cây. Cây nào cũng được chăm sóc tỉ mỉ, mang một hình dáng riêng.
Chúng tôi tìm vào nhà nghệ nhân Đỗ Duy Quân (SN 1961) - Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh xã Điền Xá, người có hơn 30 năm làm cây cảnh. Năm 2024 là năm Thìn, người chơi cây, sành cây đã chuyển sang chơi cây dáng long, hình rồng. Trong 12 con giáp, rồng thể hiện sức mạnh, quyền uy nhất nhưng lại rất uyển chuyển.
Theo ông Quân, loại cây phù hợp nhất để làm dáng long là cây sanh Nam Điền. Đây là loại cây có lá xanh biếc. Một đặc điểm khiến sanh Nam Điền rất được ưa chuộng là lâu phá thế; một khi, cây đã đẹp sẽ có tính ổn định cao.
Trải qua hàng nghìn năm, đất Nam Điền có đa dạng các loại cây cảnh với nhiều thế cây phong phú, toát lên sức sống của từng loài và ẩn chứa trong đó là những triết lý sâu sắc. Ví dụ, cây sanh thế long giáng khi chế tác bắt buộc phải có 5 tán.
Ông Quân cho hay, cây cảnh hình rồng có nhiều thế như: Long giáng, long thăng, long cuốn thủy, lưỡng long tranh châu… Tuy nhiên, hiện nay, thế long giáng và thế long thăng được nhiều người lựa chọn hơn cả.
Cây dáng rồng có điểm chung là thân dài, uốn khúc nhiều lần, uốn liên tục, mềm mại, uyển chuyển linh hoạt như rồng đang chuyển động. Các cành cây được uốn thành chân rồng. Tán lá làm bàn chân rồng, lá nhỏ và thưa. Gốc cây thường là đầu rồng nên phải to và có nhiều u bướu. Đầu, thân và đuôi phải lột tả được vẻ oai phong của rồng.
"Đầu rồng" và "ngực rồng" nằm ngay trên một chậu. Thân cành gân guốc, u bướu, vặn xoắn biểu lộ tinh thần bền bỉ, dẻo dai, vượt qua mọi khó khăn, ngạo nghễ vươn lên của rồng.
Thế cây quần long
Thế long hóa
Rồng là loài vật do trí tưởng tượng của con người vẽ ra. Trải qua cuộc sống vất vả, thiên tai địch họa đe dọa hàng nghìn năm, trong suy tưởng của loài người đã nảy sinh hình ảnh con rồng với sức mạnh, vẻ ngoài oai phong để chế ngự thời tiết, thú dữ… Linh vật này cũng là khát vọng về đất nước hòa bình, trật tự, đoàn kết, kỷ cương.
Vị Khê nằm ven sông Hồng (xã Điền Xá, Nam Trực, Nam Định) là một làng nghề truyền thống đã có tuổi đời hơn 800 năm và được mệnh danh là đất tổ của nghề trồng hoa, cây cảnh ở Việt Nam. Hằng năm, từ ngày 12 đến 16 tháng Giêng, lễ hội hoa, cây cảnh Vị Khê được tổ chức tại đình làng để tri ân công đức Tổ làng nghề và là dịp để các nghệ nhân giao lưu học hỏi, trưng bày những tác phẩm đẹp, tìm kiếm cơ hội hợp tác, buôn bán, giới thiệu sản phẩm nghề truyền thống đến du khách thập phương.
