Nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu có mặt tại tọa đàm Công nghiệp văn hóa- Động lực xanh cho không gian hang động nhằm thảo luận về tiềm năng tích hợp công nghiệp văn hóa vào không gian hang động, hướng tới phát triển du lịch bền vững, giàu bản sắc.
Tọa đàm do Trung tâm Thông tin UNESCO - Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam tổ chức tại TP Cẩm Phả, Quảng Ninh. Nhìn từ thực tiễn, TS. Đỗ Trần Phương - Phó Trưởng Khoa Du lịch, Đại học Văn hóa Hà Nội - cho biết trong những năm qua, hoạt động du lịch hang động chủ yếu xoay quanh việc tham quan các hang động có vẻ đẹp tự nhiên kỳ vĩ hoặc gắn liền với di tích lịch sử.
 |
| Du lịch hang động được xác định là sản phẩm mới, tiên phong. |
“Một xu hướng mới đang được triển khai là ứng dụng công nghiệp văn hóa vào phát triển sản phẩm du lịch trong không gian hang động. Nếu chúng ta chỉ dựa vào cái cũ, những gì đã có, không thể đáp ứng được nhu cầu luôn đổi thay của du khách. Việc làm mới sản phẩm nhằm tăng cảm xúc của du khách khi trải nghiệm, từ đó kéo dài thời gian lưu trú. Đây là việc làm cần thiết, không chỉ với du lịch hang động mà tất cả loại hình du lịch khác”, TS. Đỗ Trần Phương nêu.
Ông khẳng định du lịch hang động là sản phẩm mới, tiên phong. Tuy nhiên, để phát triển loại hình sản phẩm này hiệu quả và bền vững, cần bám sát nguyên tắc: chân - thiện - mỹ.
  |
| Những năm qua, hoạt động du lịch hang động chủ yếu xoay quanh việc tham quan hoặc khám phá hang động. |
“Chân được hiểu là đúng. Đúng là đúng pháp luật, đúng nguyên tắc bảo tồn và đặc biệt là đúng cam kết. Doanh nghiệp cam kết điều gì trước khi khai thác, vận hành các hoạt động trong hang động, họ cần làm đúng như những gì đã cam kết”, TS. Đỗ Trần Phương nêu.
Để đảm bảo nguyên tắc “thiện”, vị tiến sĩ cho rằng phát triển du lịch cần đảm bảo mang lại lợi ích cho nhiều bên như du khách, người dân, chính quyền địa phương và cộng đồng. Du lịch phát triển đúng hướng sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và gìn giữ bản sắc địa phương.
“Về nguyên tắc 'mỹ', các sản phẩm du lịch phải ấn tượng và truyền được cảm hứng. Không gian, cảnh quan và các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật đi kèm cần được thiết kế hài hòa, tinh tế, tạo dấu ấn đặc biệt trong lòng du khách. Từ đó, du khách sẽ nhớ và mong muốn quay trở lại”, TS. Đỗ Trần Phương nói.
Với 10 ngày khảo sát về công nghiệp văn hóa tại Trung Quốc, TS. Đỗ Trần Phương cho rằng các chương trình biểu diễn, show diễn thực cảnh trong hang động cần được làm sâu sắc hơn, gắn chặt với văn hóa địa phương và văn hóa dân tộc. Các câu chuyện được lựa chọn kể trong các show diễn này cũng cần xây dựng sâu sắc hơn về mặt văn hóa.
  |
| Sản phẩm du lịch hang động cần gắn chặt với yếu tố văn hóa, đặc biệt là văn hóa bản địa. |
“Trung Quốc với 21 vở diễn chỉ từ tác phẩm Hồng lâu mộng, khiến du khách lưu lại 3-4 ngày để trải nghiệm, thưởng thức. Từ câu chuyện này, có thể thấy các sản phẩm trong hang động cần tận dụng giá trị văn hóa, đặc biệt là không gian xung quanh hang động, áp dụng công nghệ để kể câu chuyện gắn với văn hóa bản địa”, TS. Đỗ Trần Phương đề xuất.
TS. Lư Thị Thanh Lê - giảng viên Khoa Công nghiệp Văn hóa và Di sản, Đại học Quốc gia Hà Nội - cho rằng việc phát triển công nghiệp văn hóa dựa trên những địa điểm gắn liền với ký ức địa phương là rất quan trọng. Vì vậy, các đơn vị tổ chức cần kết nối với cộng đồng địa phương, đảm bảo di sản là niềm tự hào của họ, đồng thời cân nhắc các yếu tố môi trường, đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh không gây hại đến hệ sinh thái.
"Cần tham khảo ý kiến chuyên gia để có những quyết định tốt nhất trong quá trình vận hành. Những cân nhắc toàn diện về văn hóa, xã hội và môi trường, doanh nghiệp có thể phát triển sản phẩm văn hóa đặc sắc, góp phần bảo tồn di sản và tạo niềm tự hào cho cộng đồng địa phương”, bà Lê chia sẻ.
