Chiều 24/4, Bộ GTVT tổ chức hội nghị tổng kết thực hiện Luật Đường sắt 2017. Hội nghị nhằm lắng nghe góp ý của các bộ ngành, địa phương, chuyên gia trong tổng kết thực tiễn thi hành luật, và đề xuất định hướng sửa đổi luật này thời gian tới.
 |
Đường sắt Việt Nam đã có tuổi đời hơn 100 năm, việc đầu tư mới gần như không có (Ảnh: Phạm Thanh). |
Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, từ thực tiễn thực thi Luật Đường sắt năm 2017, kinh nghiệm quốc tế, luật này cần sửa đổi, bổ sung để đảm bảo tính đồng bộ với các luật khác, nhằm huy động tối đa nguồn lực cho phát triển đường sắt.
Theo ông Thắng, thực tiễn Việt Nam và các nước đều cho thấy, để đầu tư đường sắt, nguồn lực từ ngân sách Nhà nước, kêu gọi vốn vay ODA vẫn là chủ đạo, nguồn xã hội hoá bổ sung. Trong xã hội hoá nguồn lực đầu tư cho đường sắt, có mô hình sử dụng đất dọc đường sắt, quanh các nhà ga đấu giá, nguồn tiền thu được đầu tư cho đường sắt.
“Quỹ đất có thể sử dụng để đấu giá nhằm thu tiền đầu tư cho đường sắt thực tế chỉ hiệu quả với đất quanh nhà ga, và thêm nguồn vốn hỗ trợ, bổ sung cho xây dựng nhà ga. Còn nói phát triển đô thị để xây dựng đường sắt thì không làm được, hoặc làm được cũng rất lâu. Vì đầu tư đường sắt cần tiền ngay, để có 10 tỷ USD cho đầu tư đường sắt không biết đấu giá bao nhiêu đất cho đủ. Nên kinh nghiệm thế giới, đầu tư đường sắt vẫn phải dựa vào nguồn ngân sách Nhà nước”, ông Thắng nói.
Về hiệu quả từ đầu tư đường sắt, theo ông Thắng, phải tính toán trong tổng thể, như tạo điều kiện phát triển đô thị, công nghiệp, địa phương, tăng thu ngân sách… thời gian tính phải 10-20 năm.
Từ thực tế nhu cầu cấp bách phải đầu tư để nâng cấp, cải thiện hệ thống đường sắt Việt Nam, người đứng đầu Bộ GTVT cho hay, bộ này định hướng sẽ sửa đổi, bổ sung luật để tăng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đường sắt; có cơ chế tạo nguồn lực để đầu tư cho đường sắt, như từ nguồn đất đai tại các ga đường sắt; tăng phân cấp, phân quyền trong quản lý, đầu tư, khai thác; xây dựng cơ chế đặt hàng những doanh nghiệp lớn có tính dẫn dắt ngành; tăng nội địa hoá trong liên danh - liên kết…
Ngoài ra, theo ông Thắng, các quy định mới liên quan tới quản lý, vận hành đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao cũng cần được bổ sung để phù hợp với các dự án đường sắt mới trong tương lai.
Nhìn lại 5 năm thực thi Luật Đường sắt năm 2017, Thứ trưởng GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, khung pháp lý này đã tạo hành lang cho vận hành, khai thác, phát triển đường sắt. Dù đường sắt có nhiều ưu thế vượt trội so với loại hình khác, như khả năng vận chuyển lớn, ổn định, an toàn… Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ GTVT thừa nhận, thực tế chính sách ưu đãi, kêu gọi đầu tư xã hội cho đường sắt không đạt; hạ tầng đường sắt vẫn lạc hậu, thị phần vận tải giảm… Thực tế này đòi hỏi phải sửa đổi luật để tạo động lực phát triển, hiện đại hoá đường sắt trong thời gian tới.
