Sinh viên Cần Thơ biến “rác trái cây” thành xà phòng hữu cơ giúp nông dân

Từ trăn trở của chàng trai miền Tây

Ý tưởng làm xà phòng từ trái cây bị hư hỏng bắt đầu từ chính trải nghiệm thực tế của trưởng nhóm Võ Triệu Trà, sinh viên ngành Digital Marketing, Trường Đại học FPT Cần Thơ.

Trà sinh ra và lớn lên ở vùng quê thuộc tỉnh Trà Vinh (nay là Vĩnh Long), nơi gia đình trồng nhiều loại nông sản như cam, dưa leo và cà chua. Trong quá trình quan sát việc thu hoạch và tiêu thụ nông sản, Trà nhận thấy trái cây để bán được cho thương lái phải đạt chuẩn về hình dáng, kích thước và độ bóng đẹp của vỏ. Những quả bị sần sùi, méo mó hoặc hư hỏng một phần thường bị loại bỏ, không được thu mua. Nông dân hoặc phải bỏ đi, hoặc bán lẻ với giá rất thấp

“Từ thực tế lãng phí nông sản và khó khăn của người nông dân, chúng mình nghĩ đến việc tận dụng phần trái cây bị hư nhẹ nhưng vẫn còn giá trị sử dụng để làm xà phòng hữu cơ. Vừa giảm rác thải nông sản, vừa giúp người nông dân có thêm nguồn thu,” Võ Triệu Trà chia sẻ.

Tái sinh từ thiên nhiên

Tên gọi “ReFruit Soap” được nhóm lựa chọn để thể hiện tinh thần “tái sinh từ trái cây”. Theo bạn Võ Nguyễn Kim Ngân, “Re” là khởi đầu của sự tái tạo, tái sử dụng, tái sinh, cũng như vòng đời mới mà dự án mong muốn đem lại cho nông sản bị bỏ đi. “Fruit” biểu trưng cho nguồn nguyên liệu tự nhiên từ nông sản như cam, chanh, cà chua, bơ...

Ngay từ khi bắt tay thực hiện, nhóm nghiên cứu chia sẻ đã gặp không ít khó khăn về kỹ thuật và thiết bị. Các bạn phải tự tìm hiểu cách chiết xuất tinh chất từ từng loại trái cây, điều chỉnh nhiệt độ và thời gian xử lý sao cho giữ được vitamin, hương thơm và tác dụng cho da. Thiếu máy móc chuyên dụng, nhiều công đoạn được làm thủ công hoặc thuê ngoài, khiến chi phí tăng và sản xuất chậm.

Hiện nhóm đã nghiên cứu thành công 7 dòng xà phòng hữu cơ làm từ cam, chanh, cà chua, bơ, khoai tây, đu đủ và dưa leo. Mỗi loại có một công dụng riêng: làm sáng da, dưỡng ẩm, kháng khuẩn hay làm dịu kích ứng. “Chúng mình không chọn sản phẩm tốt nhất, vì mỗi loại có thế mạnh riêng và phù hợp với từng loại da khác nhau,” bạn Nguyễn Thị Bảo Chân cho biết.

Xà phòng từ “trái cây hư” nhưng chuẩn an toàn

“Chúng mình hiểu rằng việc dùng nông sản bị loại bỏ khiến nhiều người lo về độ an toàn,” Kim Ngân chia sẻ. “Nhưng chúng mình chỉ lấy phần tinh chất còn tốt, xử lý và vô trùng theo quy trình khép kín. Tất cả sản phẩm đã được kiểm nghiệm vi sinh và da liễu tại Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh, đạt chuẩn an toàn cho mọi loại da.”

Kết quả kiểm nghiệm cho thấy tổng số vi khuẩn hiếu khí dưới 10 CFU/g, tức là không phát hiện vi sinh vật gây hại. Với nhóm, đó không chỉ là một giấy chứng nhận, mà còn là minh chứng cho sự nghiêm túc, minh bạch và trách nhiệm của sinh viên khi làm sản phẩm “xanh”.

Từ khi dự án bắt đầu, nhóm ReFruit Soap thu mua trái cây bị hư một phần với giá từ 1.000 – 1.500 đồng/kg, giúp nông dân giảm lỗ và có thêm nguồn thu phụ. “Những quả tưởng như bỏ đi giờ lại có giá trị, vừa giúp giảm lãng phí, vừa khiến nông dân vui hơn,” Trà chia sẻ.

Về mặt môi trường, việc tận dụng nguồn trái cây này giúp giảm lượng rác hữu cơ, hạn chế ô nhiễm và thúc đẩy ý thức tái chế trong cộng đồng. Nhóm cũng đang nghiên cứu tích hợp men vi sinh vào xà phòng, để khi rửa tay, các lợi khuẩn có thể phân hủy dầu mỡ và chất hữu cơ trong nước thải, góp phần cải thiện nguồn nước sinh hoạt.

Khởi đầu cho hành trình xanh

Sau khi đoạt giải Ba cuộc thi Water Hackathon 2025 - sân chơi tìm kiếm các giải pháp bảo vệ nguồn nước, nhóm ReFruit Soap tiếp tục đặt mục tiêu phát triển công nghệ vi nang hóa lợi khuẩn (Probiotic Microencapsulation).

“Đến năm 2026, chúng mình muốn tích hợp hoàn toàn công nghệ này vào sản phẩm, tạo ra xà phòng có khả năng phân hủy dầu mỡ trong nước thải sinh hoạt, giảm tắc nghẽn đường ống và ô nhiễm vi sinh,” Bảo Chân cho biết. Ngoài ra, nhóm dự kiến mở rộng sang các sản phẩm phái sinh như nước rửa chén, gel rửa tay hay dung dịch rửa rau quả.

Với nhóm ReFruit Soap, khởi nghiệp xanh không chỉ là chuyện của công nghệ hay ý tưởng mới mẻ. “Điều quan trọng nhất là sự kiên trì và chân thật với giá trị ‘xanh’ mà mình theo đuổi,” Kim Ngân chia sẻ. “Khi tin rằng dự án của mình tạo ra giá trị thật cho con người và môi trường, đó chính là động lực lớn nhất để đi tiếp.”