Thanh toán không tiền mặt có thể là phương án giúp cho công tác phòng, chống tham nhũng hiệu quả hơn

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Nhà báo Lê Xuân Sơn – Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng BTC Ngày thẻ Việt Nam 2023 cho biết:

Ngày Thẻ Việt Nam 2023 là chuỗi hoạt động thường niên của Báo Tiền Phong và Công ty Cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) phối hợp tổ chức, dưới sự chỉ đạo nội dung của Ngân hàng Nhà nước. Qua 2 mùa Ngày thẻ Việt Nam đã khẳng định được vị thế, uy tín, chất lượng, chuyên môn của đơn vị tổ chức sự kiện.

Nhà báo Lê Xuân Sơn – Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng BTC Ngày thẻ Việt Nam 2023

Năm nay, Ngày thẻ Việt Nam 2023 tổ chức các chuỗi sự kiện với nhiều hoạt động phong phú hơn. Ngày Thẻ Việt Nam lần 2, Ban tổ chức tổ chức toạ đàm nhưng đến lần 3, chúng tôi tổ chức hội thảo chuyên đề phát triển hoạt động thẻ và các phương thanh toán tương lai trong đó có xu hướng dự báo. Dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, chúng tôi đã mời các ngân hàng, chuyên gia mời viết tham luận và nhận được nhiều tham luận có chất lượng và có tính thực tiễn cao.

Năm nay, để đổi mới và để hội thảo mang tính sinh động, ban tổ chức trình bày tham luận rút gọn, dựa trên 2 phiên thảo luận để các ngân hàng, chuyên gia trao đổi tực tiếp, phân tích mổ xẻ sâu thêm, những vấn đề trong tham luận và nẩy sinh trong hội thảo. Thông qua việc đưa những thông tin bổ ích đồng thời đưa ra giải pháp tích cực trong thanh toán số, thanh toán không tiền mặt.

Với sự phát triển nhu vũ báo của công nghệ thông tin, thanh toán số xuất hiện ồ ạt và đặt ra vấn đề thanh toán số an toàn nhất và hiệu quả nhất. Chúng tôi tin chuỗi sự kiện Ngày thẻ Việt Nam từ hội thảo đến sự kiện vào đầu tháng 10 sẽ diễn ra thành công tốt đẹp.

Ông Phạm Tiến Dũng – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN): Thay mặt ban lãnh đạo NHNN cảm ơn báo Tiền Phong đã đồng hành NHNN suốt thời gian qua để truyền thông kiến thức, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và chuyển đổi số của ngành ngân hàng.

Ông Phạm Tiến Dũng – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Chúng ta đã nhìn thấy nhiều sự thay đổi trong thanh toán, Hội thảo hôm nay nói về thanh toán thẻ và xu hướng thanh toán mới. Hội thảo có sự tham gia của nhiều ngân hàng, tổ chức tín dụng, thanh toán và chuyên gia ngân hàng, tài chính… đều thấy sự thay đổi rõ nét về thanh toán thời gian qua. Thanh toán không tiền mặt, thanh toán thẻ đã len lỏi vào mọi lĩnh vực sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ, và trong đời sống hằng ngày. Trước đây, khi nói tới thanh toán thẻ không dùng tiền mặt chỉ thấy ở siêu thị lớn, giờ chúng ta có thể thấy ở mọi nơi, mọi hoạt động thường nhật.

Thời gian qua, ngoài quy định về thanh toán không dùng tiền mặt, NHNN đã phối hợp với các ngân hàng thương mại, khảo sát thực tiễn để ban hành 2 thông tư về thanh toán và tín dụng.

Các đại biểu tham dự Hội thảo "Thúc đẩy hoạt động thẻ và xu hướng thanh toán tương lai"

Trong đó, có thông tư cho phép ngân hàng được cấp bảo lãnh điện tử (không chỉ có bảo lãnh giấy thông thường); cùng đó, từ ngày 1/9/2023, cho phép ngân hàng cho vay điện tử phục vụ sản xuất, tiêu dùng với giá trị tối đa 100 triệu đồng. Bên cạnh đó, quy định mới cũng cho phép ngân hàng giải ngân khoản vay vào tài khoản thanh toán của người vay, không yêu cầu bắt buộc phải giải ngân vào tài khoản của bên cung cấp hàng hoá, dịch vụ. Từ tháng 3/2021, NHNN cũng cho phép các ngân hàng sử dụng giải pháp eKYC (xác thực sinh trắc học) trong thanh toán, cung cấp dịch vụ.

Mọi hoạt động kinh tế đều liên quan tới thanh toán, từ mua tới bán dịch vụ, nhận và trả tiền. Hiện cả nước có hơn 100 triệu thẻ đã được phát hành tới người dùng, nhiều hình thức thẻ mới ra đời, tiêu chuẩn bảo mật ngày càng nâng cao. Đặc biệt, số hoá thẻ ngân hàng để khách hàng không cần cầm thẻ vật lý, tránh rủi ro mất mát, bị lợi dụng. Xu hướng mới trên cũng có một phần đóng góp không nhỏ từ “Ngày Thẻ Việt Nam” do Báo Tiền Phong phối hợp cùng Napas thực hiện.

Qua hội thảo này, tôi mong các ngân hàng cùng thảo luận về xu hướng thẻ mới, thanh toán mới, trong đó tập trung vào trao đổi về vướng mắc, phát sinh. Gần đây, tôi có nghe ý kiến từ các ngân hàng, Hiệp hội Ngân hàng, và NHNN cũng rất trăn trở là để phát hành thẻ, các ngân hàng đang giảm phí rất mạnh, có loại thẻ giảm tới 50% để hỗ trợ thanh toán thẻ, đặc biệt thẻ mang thương hiệu quốc tế.

Qua đó có thể thấy, các giải pháp từ cơ chế chính sách, kỹ thuật, kinh tế đã cơ bản đầy đủ để khuyến khích phát triển thanh toán thẻ, không dùng tiền mặt.

Tôi có 2 chữ “tiện và lợi”, vì dù có làm gì thì người dân cũng cần phải thấy tiện dụng, dễ dùng, và tiếp đó phải thấy có lợi ích về kinh tế, bên cạnh đảm bảo an ninh, an toàn, bảo mật.

Tôi hy vọng ngày 6/10 tới, chúng ta sẽ cùng được trải nghiệm thực tế về công nghệ thẻ được trình diễn tại “Ngày Hội Thẻ Việt Nam”, cùng đó là lắng nghe, ghi nhận phản hồi của người dùng về sản phẩm của chúng ta. Vì dù có nói hay, nhưng phản hồi của người dùng không tốt thì cũng không giải quyết được gì.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Lê Thị Thúy Sen, Vụ trưởng Vụ truyền thông, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết hội thảo ngày hôm nay cũng chính là một thông điệp truyền thông về giáo dục tài chính. Bà Sen cảm ơn Báo Tiền Phong đã tạo ra một cơ hội để nhiều người dân có thể biết đến việc sử dụng thẻ, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.

Bà Lê Thị Thúy Sen, Vụ trưởng Vụ truyền thông, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Theo bà Sen, Ngân hàng Nhà nước được Chính phủ phân công điều phối đề án tài chính toàn diện tại Việt Nam và các đề án khác ví dụ như thúc đẩy không dùng tiền mặt, thúc đẩy thanh toán dịch vụ công qua ngân hàng, tăng cường khả năng tiếp cận tài chính và mục tiêu cuối cùng là người dân được tiếp tài chính, tránh rủi ro về tài chính. Bà Sen cho rằng ứng dụng công nghệ trong ngân hàng được chuyên gia đánh giá là số 1 tại Việt Nam so với các ngành nghề khác.

Bên cạnh việc ban hành chính sách quản trị của Ngân hàng Nhà nước đối với toàn bộ hệ thống ngân hàng, tạo hành lang pháp lí và triển khai đầu tư bài bản có chiều sâu đi tắt đón đầu để ra được sản phẩm thương mại cho công chúng thì với vai trò truyền thông của ngân hàng Nhà nước, Vụ truyền thông cũng tham mưu việc truyền thông thay đổi thói quen sử dụng dịch vụ tài chính. Thời gian qua chúng tôi đã phối hợp với nhiều với cơ quan chức năng để truyền thông về giáo dục tài chính. Phối hợp với nhiều cơ quan chức năng, báo chí để tuyên truyền, giáo dục tài chính, trong đó có báo Tiền Phong. Bên cạnh đó, Vụ cũng tổ chức chương trình cho học sinh sinh viên.

Chủ đề hôm nay là hướng tới đối tượng học sinh sinh viên thì chúng tôi cũng tham gia một số chương trình. “Tham gia một số chương trình của báo Tiền phong chúng tôi cũng thực sự ấn tượng”, bà Sen nói. Đối với Ngân hàng Nhà nước, truyền thông tới học sinh sinh viên là mục tiêu hướng đến. Muốn thay đổi thói quen của cộng đồng thì trọng tâm là giới trẻ. Tại Ngày Thẻ Việt Nam năm nay, Vụ Truyền thông muốn dư luận hiểu hơn về Thẻ. Khi hiểu, người sử dụng sẽ hành động đúng, mang lại giá trị lớn cho cộng đồng.

Thẻ là một công cụ để giải quyết được sự cần thiết về tài chính trước mắt. Điều này giải quyết được khó khăn tài chính ngay tức khắc và tài chính lành mạnh. Hay như việc thi thoảng người dân mất tiền, là do họ không hiểu lắm về dùng thẻ như cho mã OTP, mật khẩu cho người lạ, không khác gì trao chìa khóa cho kẻ trộm. Truyền thông làm sao để người dân hiểu và sử dụng thẻ được an toàn, hiệu quả, tận dụng được số ngày miễn lãi (thông thường từ 45-55 ngày tùy ngân hàng).

Nhiệm vụ của truyền thông là làm người dân hiểu được cách bảo vệ tay hòm chìa khóa của mình. Thời gian, mục tiêu truyền thông đối với giáo dục tài chính vẫn là giới trẻ, từ tiểu học đến sinh viên. Đồng thời hướng tới đồng bào vùng sâu vùng xa… để có kiến thức tài chính, giảm thiểu rủi ro khi dùng dịch vụ tài chính. Phối hợp với các trường ĐH , hiệp hội ngành nghề, báo chí để truyền thông.

Trả lời câu hỏi ngân hàng đánh giá thế nào về tiềm năng phát triển thị phần và sản phẩm thẻ phục vụ nhóm khách hàng trẻ? Bà Nguyễn Thị Kim Oanh - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Vietcombank cho biết:

Sản phẩm của Vietcombank đáp ứng sự yêu thích tự do và thể hiện cá tính của giới trẻ Vietcombank luôn theo đuổi định hướng lấy khách hàng làm trọng tâm và cho ra đời nhiều sản phẩm dịch vụ để phục vụ nhiều nhóm khách hàng khác nhau. Trong đó, nhóm khách hàng trẻ là đối tượng quan trọng trong việc phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ. Hiện nay, nhóm khách hàng trẻ chiếm hơn 50% tập khách hàng trung cấp của Vietcombank.

Bà Nguyễn Thị Kim Oanh - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Vietcombank

Nhóm khách hàng Gen Z luôn yêu thích và sẵn sàng đón nhận sự thay đổi, có hứng thú với công nghệ số, mong muốn khẳng định phong cách cá nhân và sự độc lập của mình. Do đó, Vietcombank chú trọng vào việc phát triển sản phẩm dịch vụ đa dạng để đáp ứng những nhu cầu riêng của nhóm này trên tất cả các kênh, đặc biệt kênh số.

Trong thời gian vừa qua, Vietcombank đã triển khai một số sản phẩm dịch vụ mới tạo được tiếng vang, đáp ứng nhu cầu của giới trẻ. Tiêu biểu như: Thẻ phi vật lý VCB DigiCard: số hóa hoàn toàn từ khi phát hành thẻ đến khi sử dụng thẻ, cung cấp nhiều ưu đãi cho khách hàng khi nghe nhạc, xem phim, giải trí trực tuyến; đặt xe, đặt đồ ăn trực tuyến; mua sắm các sản phẩm công nghệ số.

Vietcombank chọn hướng đi thuận tiện, an toàn, tiết kiệm chi phí cho khách hàng, ngân hàng và cả nền kinh tế. Phát triển thẻ phi vật lý, sử dụng thanh toán tích hợp vào điện thoại di động, để khách hàng phát hành thẻ trong vài giây. Đây là xu hướng thu hút của giới trẻ ưa thích, nhanh, tiện lợi. Những sản phẩm dịch vụ của Vietcombank sẽ đáp ứng sự yêu thích tự do và thể hiện cá tính của giới trẻ, đồng thời hỗ trợ người trẻ trong việc quản lý tài chính cá nhân, lập kế hoạch cho tương lai để người trẻ có những bước khởi đầu vững chắc trong cuộc sống và sự nghiệp của mình.

Ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết, hiện nay thanh toán không dùng tiền mặt đang phát triển rất nhiều hình thức, trong đó có hình thức thẻ. Các bài tham luận hôm nay, các đại biểu đã nói về tiện ích, chính sách thẻ. Các trường đại học, bệnh viện đang áp dụng toàn diện.

Ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng

Vấn đề phát triển thẻ cần đảm bảo sự an toàn, tiện ích kết hợp làm sao người dân trong nước có thể sử dụng thẻ quốc tế. Hiện nay một số trường đại học kết hợp với ngân hàng thanh toán tiền học phí thông qua thẻ nội địa. Đây là hình thức rất mới, song vẫn còn chưa thuận tiện như Visa, Master nên trong thời gian tới cần phải cải thiện thêm.

Về góc độ chính sách, tôi kiến nghị Chính phủ sớm phê duyệt Nghị định 101 để tạo hành lang pháp lý thúc đẩy thị trường thẻ phát triển.

Trước sự quan tâm của các đại biểu về việc giáo dục tài chính cho sinh viên đang được thực hiện như thế nào; sinh viên được tiếp cận với các phương thức thanh toán hiện đại ra sao, bà Đỗ Thị Thu Hà, Phó Trưởng Bộ môn Kinh doanh ngân hàng – Khoa ngân hàng, Học viện Ngân hàng cho biết Học viện Ngân hàng khẳng định luôn xác định giáo dục tài chính cho sinh viên là nhiệm vụ cần thiết.

Bà Đỗ Thị Thu Hà, Phó Trưởng Bộ môn Kinh doanh ngân hàng – Khoa ngân hàng, Học viện Ngân hàng

Đồng thời đây là một trong 3 nhiệm vụ quan trọng nhất trong việc giáo dục tài chính toàn diện quốc gia. Học viện đã thực hiện nhiều giải pháp để giáo dục tài chính cho sinh viên như trong tuần lễ công dân đầu năm học có nội dung nâng cao ý thức tài chính cá nhân cho tân sinh viên. Trong quá trình giảng dạy rất chú trọng đưa các nội dung giáo dục tài chính để tạo khung lí thuyết cơ bản cho sinh viên. Sau khi tốt nghiệp, Học viện mong muốn mỗi sinh viên trở thành chuyên gia về tài chính và giúp lan tỏa kiến thức cho cộng đồng và xã hội.

Ngoài ra Học viện còn chú trọng phối hợp với các đơn vị như Vụ Truyền thông của Ngân hàng Nhà nước để tổ chức các cuộc thi về học thuật, kĩ năng cho sinh viên như cuộc thi hiểu biết về tiền, nhà ngân hàng tương lai. Học viện Ngân hàng luôn coi trọng vai trò giáo dục tài chính của học sinh sinh viên trong thời gian qua. Thế hệ gen Z rất thông minh nhanh nhạy, trở thành người tiêu dùng trong tương lai. Vì vậy Học viện thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong thanh toán và trong các tất cả công tác tài chính, kế toán của học viện như tích hợp thẻ sinh viên với thẻ ngân hàng để sinh viên có thể sử dụng các phương thức thanh toán hiện đại mà không phải xếp hàng nộp học phí như trước đây; sử dụng nhiều phương thức hiện đại như chuyển khoản, ví điện tử hoặc các phương thức khác.

“Thông qua các hoạt động này, thời gian gần đây, nhận thức của sinh viên về tài chính cá nhân cũng như rủi ro của sinh viên nói riêng, người tiêu dùng nói chung về sử dụng thẻ nói chung đã giảm thiểu nhiều. Đó cũng là một phần hiệu quả giáo dục trong nhà trường”, bà Hà nhận định.

Phát biểu tại Hội thảo, tiến sĩ Cấn Văn Lực cho biết: Trước hết, ta nhận thấy, thẻ là một kênh thanh toán và ta có nhiều kênh thanh toán khác. Việt Nam thanh toán không tiền mặt tăng tương đối nhanh. Về số lượng giao dịch đến 70% trong 3 năm, giá trị giao dịch 35% các hình thức thanh toán. Chúng ta đang nhanh hơn khu vực, Châu Á Thái Bình Dương chỉ xoay quanh 20- 25%. Vì sao lại như vậy? Chúng ta phải nhìn thấy nhờ cơ chế chính sách thúc đẩy của NHNN trong những năm qua. Thứ hai, ở Việt Nam cho phép các hình thức thanh toán tương đối khác nhau, đa dạng như: thẻ, ví điện tử, mobike… Thứ ba, toàn bộ hệ thống ngân hàng chủ động ví dụ như chuyển đổi số.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực

Việc chuyển đổi thẻ từ sang chip rất mạnh. Mỹ hiện nay chủ yếu thanh toán hiện nay là không chạm. Còn Trung Quốc thanh toán bằng thẻ bằng năm 2022, thẻ ghi nợ, tín dụng, thẻ phi tiếp xúc có tiếp xúc chiếm 32% trong tổng lượng thanh toán không tiền mặt của cá nhân. Trong đó bằng tiền mặt tỷ trọng 15%. Trong đó, ví điện tử của Trung Quốc chiếm tỷ trọng 50% trong tổng các giá trị thanh toán không tiền mặt. Liệu chúng ta có nên đi theo cấu trúc này không hay theo thẻ, ví điện tử. NHNN cần phân tích, đánh giá.

Chúng ta rất nhiều dư địa phát triển thanh toán không tiền mặt nói chung. Tôi lưu ý trong đề án thanh toán không tiền mặt, chỉ tiêu lượng tiền mặt trong lưu thông. Hiện nay vẫn còn 10- 11% mà chính phủ yêu cầu dưới 10%. Đây là chỉ tiêu quan trọng phấn đấu trong thời gian tới. Số liệu, năm 2022, thanh toán bằng tiền mặt trong giao dịch cá nhân của Việt Nam vẫn chiếm đến 47% tương đương Indonesia. Rõ ràng, còn nhiều dư địa để giảm thanh toán bằng tiền mặt xuống bằng Malaysia, Ấn Độ 30%.

Năm nay có 3 luật quan trọng Luật Đất Đai, Luật Kinh doanh Bất động sản và Nhà ở được thông qua, chúng tôi đều tư vấn thanh toán không tiền mặt trong các giao dịch khi 3 luật này thực thi. Hiện nay, giới trẻ đa số ưa thanh toán không tiền mặt, sính nhất QR code, ví điện tử nhiều. Đây là bài toán thách thức với thẻ. Thẻ nằm trong hệ sinh thái, vai trò, vị trí của thẻ giữ ở đâu và thế nào? Cơ quan nhà nước sẽ định vị. Chúng ta nên tham khảo Ấn Độ, Trung Quốc là 2 mô hình thú vị. Muốn phát triển thẻ nội địa, trong đó có thẻ tín dụng nên cân nhắc.

Trong nước hiện có quá nhiều phương thức thanh toán khác, chuyển tiền khác. Hiện, hành lang pháp lý, định hướng của NHNN rất rõ, nghị định, thông tư rất rõ về thanh toán không tiền mặt, tôi kiến nghị mong làm nhanh hơn. Đó là xu hướng tất yếu, đồng thời có thể là phương án hữu hiệu giúp cho công tác chống tham nhũng.

Ngoài ra, với thông tin dữ liệu. Đây là vấn đề luôn đau đáu của người dân, doanh nghiệp, ngân hàng. Bây giờ có hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Cơ sở này tiếp tục hoàn thiện, nếu tích hợp mọi thứ có được không? cơ sở có đảm bảo không? Năng lực có đảm bảo hơn? Chúng ta về lâu về dài phải tích hợp nhưng phải đồng bộ. Phải làm sao tiện lợi, chi phí thấp. Liên quan đến thẻ, tôi mong nghiên cứu thẻ gắn với xu hướng thanh toán số, kể cả tiền kỹ thuật trong tương lai.

Bà Phan Thị Thanh Hà, quyền Giám đốc Trung tâm thẻ Agribank: Là định chế tài chính hàng đầu tại Việt Nam, Agribank luôn tự hào là một trong những ngân hàng tiên phong và có đóng góp tích cực, hiệu quả trong việc thực hiện chủ trương đẩy mạnh Đề án thanh toán không dùng tiền của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.

Để thực hiện chủ trương này, Agribank đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đưa ra thị trường nhiều sản phẩm, tiện ích mới, trong đó Đề án “Đẩy mạnh phát triển dịch vụ thẻ tại thị trường Nông nghiệp, Nông thôn” đã được Thủ tướng Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, các bộ ngành trung ương và địa phương ghi nhận và đánh giá cao, các cơ quan báo chí truyền hình quan tâm đưa tin rộng rãi trên các phương thông tin đại chúng. Với những đóng góp này, Agribank vinh dự nhận được nhiều giải thưởng “Sáng kiến vì cộng đồng”, giải thưởng Sao khuê...

Bà Phan Thị Thanh Hà, quyền Giám đốc Trung tâm thẻ Agribank.

Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là thói quen tiêu dùng của người dân. Ngày nay, xu hướng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán trực tuyến đã trở nên quen thuộc và thịnh hành, thay thế dần các phương thức thanh toán truyền thống. Trong suốt những năm qua, Agribank đã chú trọng phát triển sản phẩm dịch vụ phù hợp với quy mô, nhu cầu, đặc điểm, khả năng tiếp cận của đối tượng khách hàng khu vực nông thôn, qua đó, đã đạt được kết quả tích cực góp phần tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế đất nước, tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận vốn vay và sử dụng các dịch vụ thanh toán thuận tiện, văn minh, hiện đại của ngân hàng góp phần cho người dân ở mọi miền Tổ quốc có một cuộc sống đơn giản hơn, dễ dàng hơn. Đặc biệt Agribank luôn tích cực nghiên cứu và phát triển các sản phẩm dịch vụ, chức năng tiện ích mới trong thanh toán sử dụng công nghệ hiện đại để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng như: mở tài khoản trực tuyến eKYC, thẻ phi vật lý, thẻ chip không tiếp xúc, mã PIN điện tử ePIN, thanh toán vé xe buýt VinBus, chuyển tiền liên ngân hàng, rút tiền tại ATM bằng mã VietQR,...

Agirbank đánh giá cao và luôn đồng hành, hưởng ứng mạnh mẽ với các hoạt động thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt là “Ngày Thẻ Việt Nam 2023” do Báo Tiền phong phối hợp cùng NAPAS tổ chức. Tôi cho rằng, năm nay với chủ đề "Bứt phá giới hạn" sẽ tiếp tục là một cú hích thúc đẩy các ngân hàng chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nữa góp phần thực hiện chủ trương lớn của nhà nước.

"Ngày thẻ Việt Nam 2023" hướng tới các mục tiêu: Triển khai Chỉ thị 02 NHNN về việc chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, nhằm hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, phát triển nền kinh tế số; cập nhật các ứng dụng số trong các dịch vụ tín dụng – thanh toán; tuyên truyền về lợi ích của thanh toán thẻ, thanh toán không dùng tiền mặt. Trong sự kiện này một số chương trình, sản phẩm tiêu biểu của Agribank góp phần đẩy mạnh phát triển dịch vụ thẻ tại thi trường nông nghiệp, nông thôn: Đề án đẩy mạnh phát triển dịch vụ thẻ tại thị trường nông nghiệp, nông thôn sẽ được giới thiệu với cộng đồng.

Đề án phát triển dịch vụ thẻ tại thị trường nông nghiệp, nông thôn của Agribank ra đời trong bối cảnh “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, đã thể hiện vai trò và ý nghĩa kinh tế - xã hội hết sức quan trọng trong việc đẩy mạnh chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt, đồng thời phát triển dịch vụ thẻ tại thị trường nông nghiệp, nông thôn theo chủ trương của Chính phủ và Chỉ thị của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đơn giản hóa các khoản tiêu dùng nhỏ lẻ, đồng thời gia tăng sự tiếp cận nguồn vốn ngân hàng của các cá nhân, hộ gia đình cũng như các dịch vụ thanh toán văn minh, hiện đại, phát triển đa dạng các sản phẩm, dịch vụ tài chính cơ bản, hướng đến những đối tượng mục tiêu là những người chưa được tiếp cận hoặc ít được tiếp cận với các sản phẩm, dịch vụ tài chính, như: Người sống ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa; người nghèo, người thu nhập thấp, phụ nữ và những đối tượng yếu thế khác…tạo điều kiện giúp họ có cơ hội tiếp cận và sử dụng các dịch vụ tài chính ngân hàng một cách thuận tiện, phù hợp nhu cầu với chi phí hợp lý. Bên cạnh đó, đề án góp phần xây dựng hệ sinh thái khép kín qua ngân hàng giữa khách hàng sử dụng thẻ và các nhà cung ứng sản phẩm dịch vụ; Mở rộng mạng lưới Đơn vị chấp nhận thẻ tại địa bàn nông nghiệp, nông thôn, đặc biệt là các đơn vị cung cấp dịch vụ công, như: Điện, nước, viễn thông, học phí, viện phí... và các đơn vị, cá nhân cung ứng vật tư nông nghiệp, thu mua nông sản; Đơn giản hóa tối đa thủ tục cho vay đối với các khoản cho vay tiêu dùng nhỏ lẻ ở khu vực nông thôn để góp phần tham gia đấu tranh, hạn chế “tín dụng đen”.

Triển khai phát hành thẻ tín dụng nội địa Lộc Việt

Với công nghệ thanh toán vượt trội, tích hợp hai ứng dụng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ trên cùng 1 con chip theo chuẩn VCCS, Thẻ Lộc Việt mang tới cho khách hàng những trải nghiệm trọn vẹn với hình thức thanh toán tiên tiến cùng công nghệ bảo mật tối ưu, bên cạnh đó sản phẩm cũng cung cấp công cụ tài chính giúp khách hàng tiếp cận được nguồn vốn chính thức với giá cả hợp lý. Với lợi thế chi tiêu trước, trả tiền sau với thời gian ân hạn lên đến 55 ngày bên cạnh hàng loạt chính sách ưu đãi hấp dẫn của Agribank dành cho khách hàng, như: Miễn phí phát hành thẻ, phí thường niên, phí ứng, rút tiền mặt cũng như lãi suất rất cạnh tranh... thẻ Lộc Việt được coi là kênh tiếp cận nguồn vốn phục vụ cho tiêu dùng cá nhân, hộ kinh doanh cá thể, người dân vùng sâu vùng xa phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ. Với những ưu điểm nổi trội này chúng tôi tin tưởng sâu sắc rằng thẻ Lộc Việt sẽ là mảnh ghép quan trọng góp phần xây dựng hệ sinh thái khép kín qua ngân hàng giữa khách hàng sử dụng thẻ và các nhà cung ứng sản phẩm dịch vụ. Từ những thành tựu đạt được năm 2022, thẻ tín dụng nội địa Lộc Việt đã được vinh danh tại Lễ trao giải Giải thưởng “Sao Khuê” với sứ mệnh “Thúc đẩy nền tảng giải pháp số - Tiên phong phát triển các hệ sinh thái số” nhằm góp phần định hướng cộng đồng doanh nghiệp ICT Việt Nam sáng tạo, tiên phong đưa các giải pháp số vào giải quyết các vấn đề kinh tế xã hội, hướng tới tạo dựng những hệ sinh thái số hoàn chỉnh cho tất cả các ngành, các lĩnh vực.

Agribank sẽ có một số giải pháp thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn:

Một là. phối hợp với địa phương, các ban ngành liên quan đẩy mạnh công tác vận động, tuyên truyền nhằm thay đổi thói quen và nhận thức của người dân trong việc sử dụng tiền mặt bằng các phương thức thanh toán qua ngân hàng, giúp người dân hiểu rõ những tiện ích của phương tiện thanh toán qua ngân hàng là nhanh chóng, thuận lợi và rất an toàn, từ đó tạo tâm lý yên tâm cho người dân khi sử dụng dịch vụ thanh toán này thay vì sử dụng tiền mặt.

Hai là, đầu tư hiện đại hoá công nghệ và các hệ thống thanh toán. Xây dựng một hệ thống thanh toán hiện đại là mục tiêu dài hạn của ngành ngân hàng Việt Nam. Một hệ thống thanh toán được tổ chức tốt hơn, an toàn hơn, ít rủi ro hơn thì không chỉ làm tăng doanh số thanh toán, làm cho dịch vụ thanh toán ngày càng trở nên hoàn thiện hơn trong mắt của người tiêu dùng mà còn góp phần hỗ trợ tích cực cho các hoạt động của các dịch vụ khác phát triển, qua đó tiết giảm chi phí vận hành, tăng cường hiệu quả quản lý và tăng hiệu quả kinh doanh.

Ba là, xây dựng khung pháp lý và các biện pháp trấn áp một cách có hiệu quả vấn đề liên quan đến gian lận trong hoạt động thanh toán. Đặc biệt là các hình thức gian lận phát sinh liên quan đến tài khoản thẻ và thẻ giả, các phương thức thanh toán giả mạo ngân hàng, v.v…

Bốn là, các Bộ ngành, NHNN, tạo điều kiện thuận lợi cho Agribank – NHTM chủ lực trong thị trường tài chính nông thôn trong quá trình phát triển sản phẩm dịch vụ, kết nối hợp tác với các đơn vị bảo hiểm xã hội, chi trả ngân sách nhà nước, các đơn vị cung cấp dịch vụ công… để triển khai các hình thức thanh toán hóa đơn, thanh toán điện tử dịch vụ công, chi trả trợ cấp xã hội… cũng như cung cấp các dịch vụ ngân hàng số tại khu vực nông nghiệp, nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

Ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS): Mở đầu phiên thảo luận thứ hai với chủ đề triển vọng thị trường thẻ Việt Nam và xu hướng thanh toán tương lai, ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc NAPAS đã đánh giá lại toàn bộ xu hướng phát triển của thị trường thanh toán thời gian qua. Ông Minh cho biết hiện nay thị trường Việt Nam có 2 dòng sản phẩm thẻ thanh toán gồm thẻ quốc tế và thẻ nội địa.

Theo Chi hội Thẻ, Hiệp hội Ngân hàng, cả nước có hơn 140 triệu thẻ đang lưu hành, trong đó hơn 103 triệu thẻ nội địa và 36,7 triệu thẻ quốc tế với hơn 40 ngân hàng và 4 công ty tài chính tham gia phát hành thẻ. Trong năm 2022 mở mới trên 33 triệu thẻ chiếm trên 25%. Điều đó chứng tỏ sức sống của thị trường thẻ.

Ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS)

Khi triển khai thay đổi thẻ của Ngân hàng Nhà nước, dư luận có băn khoăn liệu việc chuyển đổi từ thẻ từ sang thẻ chip có còn cần thiết không. Ông Minh cho rằng giảm dùng thẻ từ là đương nhiên, nhưng mỗi loại thẻ đều có thị trường riêng. Từng phương thức thanh toán sẽ phù hợp với từng đối tượng thanh toán. Tổng doanh số thanh toán trong năm 2022 là 3,5 triệu tỉ đồng. Trong đó doanh số thanh toán qua ATM chiếm 2/3 và qua post là 1/3.

Về số lượng thẻ, thẻ ghi nợ có thẻ nội địa chiếm 81%, thẻ quốc tế chiếm 19%; thẻ tín dụng nội địa chiếm 6%, quốc tế chiếm 94%; thẻ trả trước thì nội địa chiếm 66% và quốc tế chiếm 34%. Đơn vị chấp nhận thanh toán, số lượng vay trên 1.000 dân, so với trung bình thì Việt Nam có khoảng 1,5 triệu máy post còn điểm chấp nhận thanh toán chấp nhận Việt QR chỉ khoảng 600 nghìn.

Ông Minh cho biết thói quen của người dân cũng dần thay đổi đối với sự phát triển của các phương thức thanh toán. Trước đây mọi người có thói quen sử dụng thẻ thanh toán để rút tiền tại ATM và mang đi chi tiêu, một số nơi như khu công nghiệp, trung tâm thương mại,... Tuy nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây, người dân đã chuyển sang sử dụng thẻ thanh toán trực tiếp tại các điểm chấp nhận thanh toán hay thanh toán trực tuyến trên các trang thương mại điện tử.

Hội thảo nhận được nhiều ý kiến đóng góp của chuyên gia, đại diện các ngân hàng

Xu hướng này thể hiện rõ rệt qua giao dịch rút tiền mặt liên tục giảm những năm qua. Cụ thể: trong năm 2022, tỷ trọng các giao dịch rút tiền mặt trên tổng giao dịch xử lý qua hệ thống NAPAS giảm từ 12% trong năm 2021, xuống mức 6,56% của năm 2022. Còn tính tháng 8/2023, giao dịch rút tiền mặt tiếp tục giảm 15% về số lượng và 19% về giá trị giao dịch so với cùng kỳ năm trước. Đây là con số lưu ý, thói quen tiêu dùng bằng tiền mặt đã thay đổi. Ông Minh dự đoán từ nay đến cuối năm sẽ còn giảm nhanh hơn nữa những giao dịch trên ATM.

Sau hơn 2 năm triển khai quét mã Việt QR thì đến nay có 45 tổ chức sử dụng mã này để thanh toán. Napas với vai trò xây dựng cơ sở hạ tầng, các phương thức thanh toán mới có thể thấy đang có xu hướng thay đổi rất nhanh. Tính riêng tháng 8, trung bình mỗi ngày có 20 triệu giao dịch chuyển tiền hằng ngày trong đó có khoảng 20% giao dịch bằng mã Việt QR. Cũng riêng trong tháng 8 đã tạo mới 5 triệu mã Việt QR. Thống kê trong 6 tháng đầu năm 2023, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng 55% về số lượng; qua kênh Internet là 76% về số lượng và 1,79% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng tương ứng là 65% và 77%; qua phương thức Việt QR tăng tương ứng là 152% và 301% so với cùng kỳ năm 2022.

Nói về xu hướng phát triển phương thức thanh toán, ông Nguyễn Quang Minh cho biết NAPAS đã và đang triển khai ứng dụng công nghệ thanh toán tiên tiến để cung cấp cho thị trường các sản phẩm, dịch vụ thanh toán hiện đại, sáng tạo, an toàn, gia tăng trải nghiệm cho người dùng. Có thể kể đến các sản phẩm, dịch vụ như: Công nghệ số hóa thẻ thanh toán lên các website/ ứng dụng thanh toán điện tử (mobile app) của các ngân hàng, qua đó cho phép biến chiếc điện thoại trở thành chiếc thẻ vật lý.

Khi đó, khách hàng chỉ cần mang theo chiếc điện thoại thông minh có kết nối internet là có thể thanh toán mọi giao dịch thẻ trên máy POS. NAPAS dự kiến sẽ thử nghiệm dịch vụ Tap to pay vào cuối năm 2023 và chính thức ra mắt dịch vụ vào năm 2024.

Tap to phone là dịch vụ giúp các đơn vị chấp nhận thanh toán (các cửa hàng, siêu thị,....) của Tổ chức thanh toán có thể sử dụng ứng dụng soft POS cài đặt trên điện thoại thông minh để chấp nhận thanh toán thẻ bên cạnh thiết bị POS truyền thống trước đây. Dịch vụ đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật và bảo mật cao như tiêu chuẩn EMV, PCI DSS, White Box Crytography. Giao dịch thanh toán được xử lý an toàn, chính xác và nhanh chóng theo thời gian thực 24/7.

Thông qua triển khai ứng dụng soft POS sẽ giúp mở rộng mạng lưới chấp nhận thanh toán thẻ hiện nay, trong đó hướng đến hỗ trợ các cửa hàng, điểm kinh doanh nhỏ lẻ, các cửa hàng tạp hóa, phòng vé, rạp chiếu phim, khu vui chơi, … Dịch vụ Tap to phone do NAPAS triển khai với các ngân hàng còn cho phép chấp nhận thanh toán hầu hết các loại thẻ, cả thẻ NAPAS và thẻ quốc tế.

Với những giao dịch giá trị nhỏ, khách hàng sẽ không phải nhập PIN, chỉ cần thao tác chạm vào soft POS là hoàn tất các bước thanh toán. NAPAS triển khai định danh khách hàng như căn cước công dân, bằng lái xe, hộ chiếu…. triển khai một dự án đầu tiên với Bộ Công an là chi trả an sinh xã hội. Ông Minh cũng chia sẻ thêm, Ban tổ chức có mời đến Hội nghị một diễn giả là ông Akira Yamagami, Phó Chủ tịch của Ban thanh toán Châu Á trình bày tham luận nhưng do có việc đột xuất nên ông Akira đã không đến được.

Bà Winnie Wong - Giám đốc vùng của Masercard tại Việt Nam, Campuchia và Lào: Chúng tôi hiện diện tại thị trường Việt Nam với mong muốn hướng tới hợp tác, mục tiêu phát triển dài hạn thị trường Việt Nam. Người tiêu dùng Việt Nam đón nhận tích cực tài chính số. Có 94% người tiêu dùng tăng cường sử dụng ít nhất 1 thanh toán số trong năm qua.

Bà Winnie Wong - Giám đốc vùng của Masercard tại Việt Nam, Campuchia và Lào

Trong 1 năm qua, có 54% người dân đã dùng mã QR để thanh toán, 76% người dân đã dùng công nghệ xác thực bằng sinh trắc học cho ít nhất 1 thanh toán; 89% người dân người dân liên kết tài khoản ngân hàng với các nền tảng khác để thanh toán hóa đơn. Các nhu cầu của người tiêu dùng tương lai gồm thấu hiểu khách hàng, cung cấp tài chính, cung cấp thông tin, trao quyền và bảo vệ khách hàng.

Người tiêu dùng trông đợi nền tảng tài chính an toàn, thông tin cá nhân dáp ứng nhu cầu và được trao quyền nhiều hơn. Tôi muốn nhấn mạnh về việc phải bảo vệ người dùng trong bối cảnh lừa đảo trên internet hiện nay. Tới cuối thập kỉ này, những sáng kiến đổi mới quan trọng sẽ định hình tương lai của thanh toán và thương mại, thay đổi cách thức trao đổi hàng hóa và dịch vụ, mang lại những trải nghiệm thông minh hơn. Các bên đảm bảo bên liên quan trong vận hành xu hướng, đáp ứng thông minh hơn, mang lại trải nghiệm cá nhân hoá.

Việt Nam có dư địa thị trường thanh toán mới cho ngân hàng. Thời gian tới ví điện tử có khả năng đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ hơn. Cần phải có trải nghiệm cá nhân hoá, người dùng phải tiếp cận. Phá bỏ rào cản về vật lý.

Phát triển đi đôi với bền vững, khi hệ thống công nghệ tốt hơn. Chúng ta phải làm sao để đưa hệ sinh thái số bền vững, hỗ trợ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần có một cam kết thống nhất từ tất cả các bên liên quan trong lĩnh vực thanh toán. Chính phủ, các ngân hàng, công ty fintech và nhà cung cấp công nghệ thanh toán như Mastercard cần hợp tác để thiết lập một hệ sinh thái thanh toán toàn diện. Từ đó, hướng tới xã hội không tiền mặt.

Trước câu hỏi các ngân hàng cần chuẩn bị gì về công nghệ trong thời gian tới để đáp ứng xu hướng thanh toán trên thị trường, ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc NAPAS chia sẻ: Với vai trò cung cấp dịch vụ và hạ tầng vận hành thanh toán quốc gia, NAPAS liên tục đồng bộ các giải pháp, đầu tư mở rộng, nâng cấp hạ tầng kĩ thuật để làm sao xử lý thông suốt tốc độ tăng trưởng vừa qua.

Ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc NAPAS

Bên cạnh NAPAS đã xây dựng hạ tầng số hóa, bộ sản phẩm số hóa sẵn sàng đón xu hướng cho tương lai. Với ngân hàng thành viên, chúng tôi có hội thảo hằng năm để bàn về các giải pháp nâng cao dịch vụ thanh toán và cung cấp thông tin để các ngân hàng thành viên có kế hoạch chuẩn bị cơ sở hạ tầng. Từ ngày đầu khi triển khai dịch vụ, NAPAS có quan điểm là luôn triển khai dịch vụ theo hướng có phần hạ tầng dung chung, qua đó việc đầu tư, chỉnh sửa từ phía các ngân hàng là tối thiểu. Hầu hết thay đổi điều chỉnh khi triển khai đều từ phía NAPAS; các ngân hàng chỉ việc thông qua kết nối, thay đổi các tham số của mình trên cơ sở cung cấp hạ tầng công nghệ từ phía NAPAS

Phát biểu kết luận Hội thảo, nhà báo Lê Xuân Sơn - Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng BTC Ngày thẻ Việt Nam 2023 cho biết:

Sau 3 tiếng đồng hồ làm việc liên tục, hết sức có trách nhiệm, hội thảo diễn ra và vô cùng chất lượng. Từ kỷ yếu tham luận, những bài nghiên cứu có nhiều thông tin, số liệu, diễn giải, giải pháp có giá trị, tôi xin chuyển đến NHNN để có thêm tài liệu nghiên cứu thông tin cho những giải pháp về thanh toán không tiền mặt.

Nhà báo Lê Xuân Sơn - Tổng Biên tập báo Tiền Phong, Trưởng BTC Ngày thẻ Việt Nam 2023

Qua ý kiến các ý kiến diễn giả ở đây, có thể thấy phương thức không dùng tiền mặt đã phát triển nhanh chóng. Từ ý kiến của chuyên gia Cấn Văn Lực cho thấy, vài năm gần đây, phương thức này phát triển vượt bậc, thậm chí vượt cả một số nước Đông Nam Á. Tuy nhiên, xuất phát điểm của Việt Nam ta còn thấp nên còn thua Ấn Độ và một số quốc gia khác.

Nhưng nhìn vào con số về 8 tháng qua, lượng rút tiền mặt qua ATM giảm ta thấy tốc độ chiếm lĩnh của thanh toán không tiền mặt mạnh thế nào.

Những chính sách của chính phủ, những biện pháp, hành lang pháp lý NHNN đã tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển mạnh mẽ phương thức thanh toán mới.

Theo đó, từ những ưu thế về tiện lợi, minh bạch, tạo điều kiện thanh toán trong nước và còn hoà nhập thanh toán quốc tế.