Lễ hội đầu năm là sự kiện văn hóa, kéo con người gần nhau, nhưng sự biến tướng của nó cũng khiến nhiều nơi rơi rụng bản sắc. Khi đất nước đòi hỏi sự đột phá, những giăng mắc lễ hội cũng cần “quy hoạch” lại.
Liệu lễ hội quá nhiều có phải là sự tìm quên như một dạng thức tâm lý? Thay vì vùi đầu vào công việc để có niềm vui thành tựu, chúng ta lại dễ chìm nghỉm vào cơn say của niềm vui hội hè? Đó là những câu hỏi cần nghiêm túc trả lời. Nếu tìm hiểu trên các kênh thông tin, thi thoảng có sự so sánh năng lực lao động của người Việt với người Singapore-một quốc đảo có diện tích tương đương Phú Quốc. Các thông số đa dạng, nhưng tựu chung: Năng suất 1 người Singapore bằng mười mấy người Việt cộng lại. Thời buổi trí tuệ nhân tạo (AI), con người khát khao chinh phục vũ trụ, lặn sâu khám phá đáy đại dương, thậm chí cấy chíp vào não động vật để đọc ngôn ngữ của chúng…, người Việt mải mê với “tháng Giêng là tháng ăn chơi” đến bao giờ. Đến nỗi, sau Tết, Thủ tướng phải ra hẳn văn bản cấm công chức bỏ việc đi lễ chùa, hội hè lê thê-một việc đáng lẽ tự thân phải quán triệt. Rồi niềm khoái chí của cư dân mạng khi bắt được khoảnh khắc xe biển xanh xênh xang lễ bái vào ngày, giờ làm việc. Singapore có phải sinh ra người trời đâu mà người Việt mãi bị xếp hạng sau và lâu đến thế? Lao động Việt tài năng và có tư duy là điều không thể phủ nhận, nhưng kỷ luật lao động cũng cần nghiêm túc nhận diện. Một khi năng lực (so với khu vực và thế giới) còn thua kém, việc tinh giản, sáp nhập, giảm đầu mối (để ít mà hiệu quả) thực sự cần thiết.
Tết năm nay, dường như nhiều người sống chậm hơn, thiên về gia đình, ít lễ lạt dàn trải. Một số người nói, đó là cách hướng nội để hiểu bản ngã. Nhiều doanh nghiệp Tết này hàm ơn các “con AI”. Thay vì tốn chi phí nuôi chuyên gia hỗ trợ quản trị, nay có nhiều ứng dụng bằng AI có thể trả lời khá chính xác các giải pháp bằng tiếng Việt với giá “nuôi” mỗi năm chỉ vài trăm đô la Mỹ. Trong khi thời gian trước, thế giới choáng trước ứng dụng kiểu ChatGPT có thể làm luận văn trình độ cao thay người, đầu năm nay, Deepseek (của Trung Quốc) với chi phí rẻ hơn rất nhiều ra đời đã gây sốc. Chưa kể sự ra đời của các loại tiền số cũng khiến quan niệm về tiền tệ trên thế giới đã khác. Những thứ này tiến triển như vũ bão và ngay trước mắt mỗi người Việt, thậm chí có thể sờ, nắm bằng công nghệ. Trong khi đó, các chỉ số về ô nhiễm không khí trên bầu trời Hà Nội luôn vào hàng cao nhất thế giới. Nhiều con sông ở các làng nghề và ngay chính Thủ đô cũng đang chết vì xả thải vô tội vạ. Người đứng đầu địa bàn phải chịu trách nhiệm gì đi chứ? Không thể nói mỗi ống cống xả thẳng ra sông, mỗi đống rác đốt cháy tỏa khói đen ngòm như nhuộm sậm bầu trời mà chủ tịch phường, quận, huyện… không biết.
Nói như vậy để thấy, những nhận diện thẳng thắn của Tổng bí thư Tô Lâm về “điểm nghẽn”, khiến người dân hào hứng đặt nhiều kỳ vọng về sự đổi thay lớn trong tương lai. Mục tiêu tăng trưởng GDP năm nay trên 8% sẽ chứng minh cho điều đó. Muốn như vậy, cán bộ, công chức phải bắt tay ngay vào công việc bằng ý thức trách nhiệm cao nhất, trên tinh thần phục vụ. Khởi đầu một năm mới, với nội lực mới, tinh thần mới, sẽ có bước tiến mới.
