Đón 25 triệu lượt khách
Ngày 4/9, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm hình thành và phát triển (1975-2025).
Phát biểu tại sự kiện, ông Lâm Ngô Hoàng Anh - Phó Giám đốc điều hành Bảo tàng Chứng tích chiến tranh - nhấn mạnh dấu mốc 50 năm của bảo tàng trùng với 50 năm đất nước thống nhất, cho thấy sự gắn bó mật thiết giữa hành trình của bảo tàng và vận mệnh dân tộc.
Ông Hoàng Anh điểm lại chặng đường từ “Nhà trưng bày tội ác Mỹ - Ngụy” ra đời ngay sau ngày thống nhất đất nước, đến những lần đổi tên phản ánh sự chuyển mình.
Bước ngoặt lớn nhất diễn ra năm 1995 khi bảo tàng chính thức mang tên “Bảo tàng Chứng tích chiến tranh”. Theo ông, việc chuyển từ khái niệm “tội ác” sang “chứng tích” cho thấy cách tiếp cận khách quan, để hiện vật và tư liệu tự lên tiếng, đồng thời nâng tầm giá trị khoa học và giáo dục.
Suốt 50 năm, bảo tàng mở rộng ảnh hưởng, đến nay đón hàng chục triệu lượt khách tham quan, trong đó năm 2025 vượt mốc 25 triệu lượt. “Ngay cả sau đại dịch, có ngày chúng tôi đón hơn 10.000 lượt khách, phần lớn là du khách quốc tế, khẳng định sức hấp dẫn vượt qua mọi rào cản ngôn ngữ và văn hóa”, ông Hoàng Anh cho biết.
Bảo tàng hiện lưu giữ hơn 20.000 tài liệu, hiện vật, phim ảnh, nhiều kỷ vật quý được cựu chiến binh, nhà báo, bạn bè quốc tế trao tặng. Thành tựu này được quốc tế ghi nhận khi bảo tàng được TripAdvisor vinh danh trong hạng mục “Travellers’ Choice Best of the Best 2024”, lọt top 1% điểm đến tốt nhất toàn cầu và là đại diện duy nhất của Việt Nam.
Bảo tàng Chứng tích chiến tranh hướng tới giai đoạn mới, đặt tầm nhìn trở thành bảo tàng vì hòa bình. Chiến lược trọng tâm là mở rộng hợp tác quốc tế và đẩy mạnh chuyển đổi số. Điển hình là lễ ký kết với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để xây dựng không gian trưng bày chung về khắc phục hậu quả chiến tranh.
Ngoài ra, bảo tàng cũng triển khai số hóa hiện vật 3D, thuyết minh đa ngôn ngữ và tham quan trực tuyến.
“Hòa bình chưa bao giờ là món quà sẵn có, mà là thành quả đánh đổi bằng ý chí quật cường và biết bao hy sinh. Bảo tàng Chứng tích chiến tranh cam kết tiếp tục sứ mệnh thiêng liêng, giữ trọn ngọn lửa ký ức và là một sứ giả không mệt mỏi của hòa bình”, ông Hoàng Anh nhấn mạnh.
Trong năm 2024, lượng khách quốc tế đến thành phố là hơn 6 triệu lượt. Trong 1,3 triệu lượt khách đến bảo tàng có đến 80% là người nước ngoài. Như vậy, ước tính cứ 6 khách quốc tế đến TPHCM sẽ có một người đến bảo tàng. Số liệu trên chứng minh sức hút của di sản mang tên Bảo tàng Chứng tích chiến tranh.
Khai mạc triển lãm Ẩm thực Nam Bộ thời kháng chiến
Trong khuôn khổ kỷ niệm, bảo tàng khai mạc triển lãm chuyên đề Ẩm thực Nam Bộ thời kháng chiến, do Phó Giáo sư - Tiến sĩ Jane Gavan, Trường Nghệ thuật, Truyền thông và Ngôn ngữ học (Viện Đại học Sydney, Australia) phát biểu khai mạc.
Bà Jane nhấn mạnh đây là dịp đặc biệt, khi Việt Nam kỷ niệm 50 năm hòa bình lập lại. Triển lãm được tổ chức nhằm thể hiện lòng kiên cường, tinh thần sáng tạo và sức mạnh bền bỉ của nhân dân Việt Nam, đồng thời khẳng định vai trò lâu dài của bảo tàng trong bảo tồn di sản và vun đắp hòa bình.
Điểm nhấn của triển lãm là tư liệu, hiện vật về ẩm thực thời kháng chiến, nơi mỗi hạt gạo, mỗi món ăn dân dã đều gắn với ký ức sống còn. “Một trong những bài học thấm thía nhất là nhận ra giá trị và sự quý báu của từng hạt gạo. Đó là biểu tượng của sự sống còn, của tình thương và sự trân trọng đối với lương thực”, bà Jane chia sẻ.
Bà cũng giới thiệu đến khách tham quan sự phong phú của các biến thể mắm trong ẩm thực Nam Bộ và xem đây là di sản văn hóa phản ánh sức sống cộng đồng. Không gian triển lãm được thiết kế để chào đón mọi đối tượng, từ trẻ em đến cựu chiến binh, nhằm tạo sự kết nối và thấu cảm giữa các thế hệ.
Triển lãm còn là nghiên cứu điển hình trong Dự án Tương lai Giám tuyển của UNESCO, minh chứng cho “đổi mới mở” khi bảo tàng biết vượt ra ngoài khuôn khổ của chính mình để hợp tác và sáng tạo.
“Mong rằng triển lãm này sẽ củng cố sứ mệnh chung là để các bảo tàng Việt Nam không chỉ là nơi gìn giữ quá khứ, mà còn là không gian chữa lành, hòa nhập, sáng tạo, ngọn hải đăng của hòa bình và văn hóa của tương lai”, bà Jane kỳ vọng.
