Quá trình chấm không bị can thiệp
Ngày 24/7, lễ trao giải cuộc thi truyện ngắn báo Văn nghệ được tổ chức tại Hà Nội. Ban tổ chức trao hai giải nhì cho truyện ngắn Bờ sông lặng sóng của tác giả Vũ Ngọc Thư và truyện ngắn Trăm Ngàn của tác giả Ngô Tú Ngân. Cuộc thi không tìm ra giải nhất.
Giải thưởng trao cho truyện ngắn Trăm Ngàn gây tranh cãi. Một số nhà văn khẳng định chất lượng truyện chưa tương xứng với giải thưởng. Sau hai tháng trao giải, ồn ào quanh tác phẩm chưa dứt, thậm chí còn gay gắt hơn.
Ngày 24/9, đại diện ban tổ chức lên tiếng làm rõ một số thông tin về kết quả cuộc thi. Ban tổ chức cho biết trong quy trình chấm giải, hội đồng chung khảo xét giải trên cơ sở đúng danh sách các tác phẩm mà hội đồng sơ khảo đưa lên. Danh sách kết quả giải thưởng mà ban tổ chức chuẩn y, công bố, hoàn toàn trùng khớp với danh sách kết quả do hội đồng chung khảo trình lên.
Chất lượng và xếp hạng giải các tác phẩm là công việc chuyên môn và hoàn toàn phụ thuộc vào quan điểm, trình độ tiếp nhận, đẳng cấp thẩm thấu của thành viên các vòng hội đồng.
"Trong một cuộc thi, có tác phẩm ở vòng hội đồng này được đánh giá cao, nhưng ở vòng hội đồng khác lại không được đánh giá cao, tương tự như vậy, trong một hội đồng, có thành viên đánh giá tác phẩm này cao, nhưng các thành viên khác lại đánh giá không cao và ngược lại. Sự đồng thuận tuyệt đối trước một tác phẩm văn học là khó, vì thế mới có quy định kết quả cuối cùng phụ thuộc vào số phiếu quá bán, nghĩa là thiểu số phục tùng theo đa số. Ban tổ chức đảm bảo kết quả cuối cùng ở các vòng hội đồng đều có sự thống nhất của các thành viên", đại diện ban tổ chức lên tiếng.
Nhà văn Võ Thị Xuân Hà - thành viên hội đồng sơ khảo - cho biết quá trình chấm diễn ra độc lập, công tâm, không bị can thiệp hay có bất cứ tác động nào. Thành viên khác trong hội đồng là nhà văn Phạm Thanh Thúy đánh giá cao truyện Bờ sông lặng sóng, cho điểm cao nhất. Sau khi tổng hợp điểm từ 5 thành viên, truyện Trăm Ngàn và Bờ sông lặng sóng đều vào chung khảo và ở nhóm cao nhất. Mỗi tác phẩm vào chung khảo đều có ít nhất 2 giám khảo cho điểm, và phần lớn truyện vào chung khảo đều được 3/5 giám khảo chấm.
Thể lệ quy định dự kiến công bố kết quả cuộc thi vào tháng 10/2024, tuy nhiên, thực tế lễ tổng kết diễn ra chậm 9 tháng. Ban tổ chức nói nguyên nhân chính do Trưởng ban tổ chức - nhà văn Khuất Quang Thụy xin thôi toàn bộ chức vụ tại Hội Nhà văn và báo Văn nghệ đầu năm 2024 vì lý do sức khỏe, sau đó mất vào tháng 3/2025.
Trong bối cảnh chưa kiện toàn được vị trí Tổng biên tập, cộng với thời điểm Hội Nhà văn Việt Nam và báo Văn nghệ tinh giản, sắp xếp lại bộ máy, dẫn tới việc nhiều sự vụ không thể tiến hành đúng thời gian được đề ra. Ban tổ chức thừa nhận đó là thiếu sót xuất phát từ lý do khách quan, bất khả kháng.
Ồn ào suốt hai tháng
Truyện ngắn Trăm Ngàn của nhà văn Ngô Tú Ngân xoay quanh nhân vật chính là Trăm Ngàn - ra đời từ một mối tình không thành. Anh lớn lên trong sự hắt hủi của gia đình, luôn khát khao đi tìm nguồn cội.
Tiến sĩ ngữ văn Hà Thanh Vân cho rằng tác giả của Trăm Ngàn viết truyện theo kiểu của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, nhưng chưa thực sự thành công. Theo chị, Trăm Ngàn mắc lỗi cơ bản ở ngôn từ "lẩu thập cẩm", pha trộn Nam - Bắc dù tác phẩm lấy bối cảnh miền Tây.
Nhà văn Đặng Chương Ngạn phê phán cả tác phẩm lẫn khâu tổ chức cuộc thi. Ông khẳng định đây là tác phẩm kém, vụng về, chất lượng nằm dưới top 20 truyện ngắn dự thi khác và không thể trao giải, dù là giải khuyến khích.
Tác giả của Trăm Ngàn là nhà văn Ngô Tú Ngân cho biết việc nhận giải là may mắn và không lấy đó làm tự kiêu. "Tôi cầu thị học hỏi từ những điều hay. Hai tháng qua, tôi bị vùi dập, bị miệt thị, bị bịa đặt, vu khống nhưng vẫn có rất nhiều bạn bè tử tế, cô chú, anh chị nhà văn bên cạnh và động viên", cô nói.
