Khi trí tuệ nhân tạo (AI) và chuyển đổi số trở thành cuộc đua toàn dân, một nhóm người dường như bị bỏ quên: người cao tuổi. Nhưng tại TPHCM, nhiều “công dân bạc” đang chứng minh họ không chỉ là người đi sau trong kỷ nguyên số.
Hưởng ứng Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam năm 2025, Công dân số Bạc tổ chức ngày hội Gen Bạc - Bắt sóng thời đại, quy tụ hơn 300 người cao tuổi cùng hàng trăm bạn trẻ và chuyên gia tham dự. Sự kiện hướng đến việc giúp thế hệ cao niên làm quen, thực hành công nghệ, đồng thời truyền đi thông điệp: người cao tuổi không chỉ học công nghệ mà còn có thể tạo ra giá trị mới trong thời đại số.
Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam có hơn 12 triệu người trên 60 tuổi, chiếm khoảng 12% dân số. Dự báo đến năm 2036, nước ta bước vào giai đoạn dân số già, trong khi tỷ lệ người cao tuổi sử dụng điện thoại thông minh thường xuyên mới đạt khoảng 22%, phần lớn vẫn phụ thuộc vào con cháu khi thực hiện các thao tác trực tuyến cơ bản.
![z7108108015604-47aabfc63515ade4ec3d604ecee0649a.jpg](https://cdn.tienphong.vn/images/d430777acca4c9d1daadfd6b49624ac435b7b33cd99d4cf570b2131be8ae8ee22ccf606d55bcf1a4585be7e6ca407ec120b4f57bca4e426c94efde689e66b337f5668986d4bf615a985a9539d10323cce1ea4bd39c695733b513a3985dfeb63f/z7108108015604-47aabfc63515ade4ec3d604ecee0649a.jpg ""Gen Bạc" luôn gặp khó khăn trong việc bắt sóng công nghệ, yếu tố lớn nhất đến từ việc thiếu người hướng dẫn kiên nhẫn.")
Tại phiên thảo luận Người cao tuổi trong làn sóng công nghệ - Chia sẻ, kết nối, niềm vui và kinh doanh... tại sao không, khi nói về những khó khăn lớn nhất của người cao tuổi khi sử dụng công nghệ, hơn 60% lựa chọn “thiếu người hướng dẫn kiên nhẫn” là rào cản hàng đầu.
Từ câu chuyện cá nhân, các diễn giả chia sẻ nhiều trải nghiệm đáng chú ý. Ông Nguyễn Hữu Châu, nguyên Ủy viên Thường trực HĐND TPHCM, nói: “Tuổi này tôi nhớ ít, quên nhiều, nên học từng bước. Nhờ con cháu hướng dẫn, tôi biết dùng Zalo, tra cứu thông tin, thanh toán điện tử - vừa học nhanh, vừa gần gũi hơn với thế hệ trẻ”.
Một diễn giả khác cho rằng trí nhớ giảm là trở ngại, nhưng việc đọc sách đều đặn giúp duy trì sự minh mẫn. “Người cao tuổi nên xem việc học như thói quen sống, có thế mới theo kịp nhịp thay đổi”, bà nói.
Không chỉ học cách sử dụng thiết bị, nhiều người lớn tuổi đang chủ động chia sẻ trải nghiệm sống tích cực trên mạng xã hội. “Ban đầu tôi rất sợ bấm nhầm, làm sai. Nhưng chỉ khi dám thử, mình mới học được. Giờ tôi coi việc học công nghệ là niềm vui mỗi ngày”, một người khác chia sẻ tại diễn đàn.
Ở góc nhìn khác, bác sĩ Lê Hoàng Thiên trong vai trò diễn giả tại tọa đàm - cho rằng điều người cao tuổi cần không phải là tốc độ, mà là sự kiên nhẫn của con cháu. “Nếu chúng ta sốt ruột, trách móc, họ sẽ ngại học. Hãy để ông bà học chậm mà chắc, vừa học vừa vui. Khi cảm thấy được tôn trọng, họ sẽ học rất nhanh”, anh nói.
Trong khi đó, thạc sĩ Nguyễn Việt Hải nêu vấn đề ở tầm vĩ mô. Nhiều sản phẩm công nghệ hiện nay chưa thân thiện với người cao tuổi. “Chữ nhỏ, giao diện phức tạp, thiết kế chưa coi họ là trung tâm. Công nghệ chỉ có ý nghĩa khi được thiết kế nhân văn, dễ dùng và phù hợp với thực tế của người già”, anh nói, đồng thời dẫn ví dụ từ Nhật Bản - nơi chính phủ kết hợp công nghệ và chính sách để hỗ trợ người cao tuổi sống an toàn và độc lập.
Các diễn giả thống nhất rằng để người cao tuổi thật sự “bắt sóng công nghệ”, cần có sự đồng hành từ gia đình, cộng đồng và chính sách hỗ trợ. Người trẻ nên kiên nhẫn hướng dẫn cha mẹ, ông bà qua những thao tác nhỏ hằng ngày, từ thanh toán điện tử, đăng ký dịch vụ công, đến theo dõi sức khỏe trực tuyến.
Thế giới số thay đổi không ngừng, người cao tuổi không thể và cũng không cần chạy đua, chỉ cần sẵn sàng học và được hỗ trợ đúng cách. Trong thời đại “ai cũng dùng AI”, thế hệ bạc đang từng bước chứng minh họ không phải người bị bỏ lại, mà là những công dân số thực thụ, biết học, biết chia sẻ và biết lan tỏa giá trị sống tích cực.
