Đoàn Phương Ý Như, 22 tuổi, tốt nghiệp ngành Kỹ thuật nông nghiệp, Khoa Nông nghiệp, Đại học Szeged hồi tháng 1/2025. Trường Szeged là một trong những đại học hàng đầu tại Hungary và nằm trong nhóm các đại học danh tiếng nhất khu vực Trung Âu.
Năm 2021, Như bắt đầu hành trình tại Đại học Szeged với học bổng toàn phần diện Hiệp định. Cô hoàn thành bậc cử nhân chỉ sau 3.5 năm với điểm toàn khoá đạt 4.97/5.0.
 |
| Ý Như du học tại Szeged - thành phố lớn thứ ba tại Hungary. |
Đam mê nghiên cứu nông nghiệp bền vững
Cô gái sinh năm 2003 vừa nhận tin vui trúng tuyển hai học bổng thạc sĩ Erasmus Mundus là PlantHealth và SUSTAGRI. Hai chương trình đều có chế độ học bổng rất tốt, gồm miễn học phí, bảo hiểm, các loại phụ phí khác và trợ cấp 1400 euro/tháng (hơn 40 triệu đồng).
Chương trình PlantHealth (Plant Health in Sustainable Cropping Systems) học tại Tây Ban Nha và Đức, tập trung vào nghiên cứu các phương pháp bảo vệ thực vật bền vững. Còn SUSTAGRI (Cutting - Edge Technologies for Sustainable Agriculture) học tại Tây Ban Nha, Hy Lạp và Bồ Đào Nha, dạy về những công nghệ đột phá trong thiết bị nông nghiệp.
 |
| Tham dự hội nghị về bảo vệ thực vật tại thành phố Zlatibor, Serbia. |
Trò chuyện với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong, Ý Như chia sẻ: “Mình chưa từng nghĩ sẽ nộp Erasmus Mundus bởi nghe nói tỉ lệ cạnh tranh cực kỳ cao. Chỉ đến khi một bạn đồng nghiệp cũ động viên mình thử sức thì mình mới quyết định nghe lời bạn.
Mình nộp hồ sơ đúng 3 ngày trước hạn đóng đơn với không một tia hy vọng nào. Thật sự mình đã vô cùng bất ngờ và hạnh phúc khi trúng tuyển hai chương trình”.
Anh Hoàng Văn Nhất, Nghiên cứu sinh Viện Nghiên cứu Max Planck tại Đức, cựu sinh học bổng Erasmus Mundus khoá 2022 - 2024, là cố vấn học bổng (mentor) của Như. Anh cho biết, chương trình PlantHealth năm nay nhận được khoảng 1500 hồ sơ nhưng chỉ có 20 ứng viên trúng tuyển được trao học bổng.
Theo anh Nhất, thành tích của Như rất ấn tượng, nhưng bản hồ sơ ban đầu chưa khai thác được hết điểm mạnh của bản thân. “Dù thời gian chuẩn bị rất gấp, chỉ khoảng một tháng trước hạn nộp học bổng và phải đi làm cả ngày, Như rất ít khi trễ hẹn với mentor. Tính bạn ấy dễ gần, hơi nhí nhảnh nhưng khi làm việc lại cho thấy thái độ nghiêm túc và sự đầu tư chỉn chu”, anh Nhất cho biết thêm.
 |
| Ông Miklós Lengyel, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và Thương mại của Hungary, trao giải thưởng Sinh viên Xuất sắc năm 2022 cho Như. Đây là giải thưởng dành cho sinh viên quốc tế có thành tích học tập nổi bật và đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng. |
Trong quá trình học tập và làm việc tại cả Hungary và Việt Nam, Như nhận ra phần lớn các biện pháp bảo vệ cây trồng hiện nay vẫn phụ thuộc vào thuốc trừ sâu hóa học. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người nông dân, mà còn gây ô nhiễm môi trường và làm mất cân bằng hệ sinh thái tự nhiên.
Từ trăn trở đó, Như quyết định theo đuổi lĩnh vực bảo vệ thực vật và chọn chương trình PlantHealth. Năm đầu tiên, cô sẽ học tại Đại học Bách khoa Valencia (Universitat Politècnica de València - UPV), Tây Ban Nha và năm thứ hai học tại Đại học Göttingen, Đức.
Bên cạnh các môn học chuyên ngành như Bệnh lý học và tác nhân gây bệnh, Công cụ phân tử trong chẩn đoán bệnh…, PlantHealth còn tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các chuyến thực địa tại các trung tâm nghiên cứu và trang trại ứng dụng công nghệ cao. Đây là cơ hội để sinh viên tiếp cận thực tế và nâng cao kỹ năng chuyên môn trong lĩnh vực bảo vệ cây trồng bền vững.
Kỷ niệm đáng nhớ của Như khi nộp học bổng Erasmus Mundus là vòng phỏng vấn của chương trình SUSTAGRI. Cô được 3 giáo sư đến từ Hy Lạp, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha lần lượt đặt câu hỏi. Như đặc biệt ấn tượng với nhận xét từ vị giáo sư người Tây Ban Nha. Thầy dành lời khen cho sự chuẩn bị kỹ lưỡng và định hướng rõ ràng trong kế hoạch tương lai của cô gái trẻ.
Không chỉ vậy, thầy còn khích lệ cô hãy kiên định theo đuổi con đường nghiên cứu nông nghiệp. Bởi theo thầy, một ngày nào đó khi nhìn lại chặng đường đã đi qua, Như sẽ cảm thấy tự hào vì đã góp phần mang đến những giá trị thiết thực cho an ninh lương thực toàn cầu.
 |
| Như từng là thư ký Chi hội Sinh viên Việt Nam tại Szeged, trực thuộc Hội Sinh viên Việt Nam tại Hungary. |
“Nông nghiệp bền vững không chỉ là một lĩnh vực thiết yếu, mà còn là chìa khóa để giải quyết nhiều thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và sự suy giảm đa dạng sinh học” Như chia sẻ. “Với mình, đây là lĩnh vực vừa cho phép nghiên cứu, sáng tạo, vừa mở ra cơ hội để tạo nên những ảnh hưởng tích cực”.
Thích đọc sách và du lịch khám phá
Như là cựu học sinh lớp chuyên Sinh, Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm, tỉnh Quảng Nam. Năm lớp 12, cô đạt giải Nhì cấp quốc gia môn Sinh học và được vào vòng chọn đội tuyển dự thi Olympic quốc tế. Nhờ đó, Như giành học bổng 100% ngành Bác sĩ Y khoa trị giá gần 5 tỷ đồng từ một trường đại học trong nước.
Tuy nhiên, với sự tò mò và khát khao khám phá những điều mới mẻ, Như quyết định bước ra khỏi vùng an toàn để du học Hungary và theo đuổi ngành nông nghiệp. Nhìn lại hành trình ấy, Như vẫn thấy bản thân ở tuổi 18 có phần liều lĩnh. May mắn thay, cô đã tìm được con đường phù hợp với đam mê và năng lực của mình nên chưa bao giờ cảm thấy hối tiếc về quyết định năm đó.
 |
| Cô gái trẻ yêu thích du lịch khám phá. |
Học bổng thạc sĩ Erasmus Mundus vốn nổi tiếng bởi cho phép sinh viên được học tại ít nhất hai quốc gia châu Âu. Điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng và sở thích của Như, khi cô sẽ có cơ hội được tiếp xúc, kết nối với nhiều giáo sư, nhà nghiên cứu cùng lĩnh vực, đồng thời tích lũy kinh nghiệm qua các dự án nghiên cứu đa dạng.
Quyết định bước ra thế giới của Như một phần đến từ sở thích đọc sách, đặc biệt là các tác phẩm văn học nước ngoài kinh điển. Cuốn sách yêu thích nhất của Như là Thằng gù nhà thờ Đức Bà Paris của đại văn hào Victor Hugo, một câu chuyện đầy nhân văn và giàu cảm xúc đã để lại trong cô nhiều suy ngẫm.
 |
| Check-in tại Nhà thờ Đức Bà Paris. |
Bên cạnh học tập và nghiên cứu, Như còn yêu thích những chuyến đi khám phá văn hóa và lịch sử các vùng đất. Đến nay, cô đã có cơ hội đặt chân đến hơn 10 quốc gia và vùng lãnh thổ. Mỗi điểm đến đều mang lại cho cô một trải nghiệm đặc biệt, mở ra những góc nhìn mới mẻ về con người và cuộc sống ở lục địa già.
Trong số đó, những nơi để lại dấu ấn sâu đậm với Như có thể kể đến căn hộ của nhà soạn nhạc thiên tài Mozart ở Áo, cung điện Versailles tráng lệ ở Pháp, đấu trường La Mã cổ kính ở Ý, hay trại tập trung Auschwitz - nơi ghi dấu một phần lịch sử đau thương của nhân loại ở Ba Lan.
 |
| Như đến thăm nhà tưởng niệm Mozart tại Áo. |
Hiện tại, Như đang tập trung nghiên cứu lĩnh vực ứng dụng vi sinh vật trong phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng - một hướng đi bền vững và thân thiện với môi trường.
Trong tương lai, Như mong muốn nghiên cứu sâu hơn vào cơ chế tương tác giữa vi sinh vật và thực vật, với mục tiêu tìm ra những giải pháp tối ưu giúp cây trồng tăng cường khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu, cũng như các mối đe dọa từ sâu bọ, nấm bệnh và nhiều tác nhân gây hại khác.
Các thành tích nổi bật của Ý Như
-Điểm tốt nghiệp đại học 4.97/5.0 (Top 10% của lớp).
-Tiếng Anh IELTS 7.5; Tiếng Hungary trình độ A2.
-Khóa luận tốt nghiệp Phát triển giao thức sản xuất Lúa đơn bội kép trong ống nghiệm (Development of a Protocol for in vitro Doubled Haploid Rice Production) đạt điểm tuyệt đối 5.0/5.0
-Tác giả của 2 bài đăng tạp chí quốc tế và 5 bài hội thảo khoa học.
-Thực tập sinh tại Trung tâm Nông nghiệp và Khoa học Sinh học Quốc tế (Centre for Agriculture and Biosciences International - CABI).
-Trợ giảng tại Viện Khoa học Thực vật và Bảo vệ Môi trường, Đại học Szeged.
-Sinh viên dự thính (Visiting student) tại Trung tâm nghiên cứu Ngũ cốc (Cereal Research Non-Profit) tại thành phố Szeged, Hungary.
-Trợ giảng tại Biology For All Vietnam, dự án phi lợi nhuận nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Sinh học tại Việt Nam.
-Giải Ba cuộc thi Dự án Quốc tế về Sinh học và Khoa học Nông nghiệp 2023, tổ chức bởi Đại học Khoa học Sự sống mang tên Vua Mihai I tại thành phố Timisoara, Romania.
-Giải thưởng Sinh viên Xuất sắc Stipendium Hungaricum 2022 do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và Thương mại Hungary trao tặng.
-Giải Nhì tại Kỳ thi chọn Học sinh giỏi Quốc gia môn Sinh học năm 2021.
-Giải Nhất kỳ thi Khoa học kỹ thuật tỉnh Quảng Nam và giải Tư cấp quốc gia năm 2020.
-Huy chương Vàng môn Sinh học tại Kỳ thi Talinpa 2019 do Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức.
-Thủ khoa kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2018 của Trường THPT chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm, tỉnh Quảng Nam.
Ảnh: NVCC
