Công nghệ có thể thay thế sự tiếp xúc, trao đổi chân thành của con người?

0:00 / 0:00
0:00
SVVN - Tiến sĩ tâm lý, bác sĩ tâm thần Lương Cần Liêm - Chủ tịch Hội khoa học hữu nghị tâm lý tâm thần Pháp - Việt chia sẻ về những tác động của việc học online đến tâm lý, tâm thần của sinh viên và những lời khuyên hữu ích.
Công nghệ có thể thay thế sự tiếp xúc, trao đổi chân thành của con người? ảnh 1

Tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm và tác giả, nhà báo Nguyễn Tuấn Anh.

Thưa tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm, nước Pháp có áp dụng hình thức học online cho sinh viên khi dịch COVID-19 bùng phát không? Nếu có, sinh viên có chịu tác động về tâm lý, tâm thần không? Nước Pháp đã có biện pháp gì để giảm áp lực tâm lý, tâm thần cho sinh viên?

Tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm: Đúng vậy, ở Pháp, các cơ quan chức năng đã khuyến nghị đào tạo từ xa ngay từ làn sóng dịch đầu tiên. Chúng tôi đã hình dung hình thức đào tạo trực tuyến mới khá tương đồng với hình thức giáo dục từ xa truyền thống, nhưng không phải vậy.

Nhiều vấn đề tâm lý phát sinh liên quan đến sự bất bình đẳng về công nghệ (điều kiện tiếp cận với WiFi, máy tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng, nơi ở, …) và làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng xã hội vốn có giữa các đối tượng sinh viên khác nhau, cũng như giữa những người sống ở thành phố và nông thôn. Học sinh, sinh viên phải đối phó với tình trạng nghèo mới, ở đây là nghèo về điều kiện học tập theo hình thức mới và nghèo tâm lý.

Sống cô lập ở nhà mới là yếu tố khó khăn, vì nó cắt đứt các mối liên hệ: quan hệ bạn bè trường lớp thầy cô cũng như quan hệ giữa sinh viên với người thân trong gia đình. Các mối liên hệ này bị phá vỡ, về mặt tâm lý điều đó có nghĩa là học sinh sinh viên sẽ mất đi sự tương tác phản hồi, và hiệu ứng phản chiếu để soi chiếu bản thân tạm thời không còn nữa. Bản thân giáo viên cũng không được chuẩn bị để dạy trực tuyến theo hình thức mới, và hệ quả là bài giảng của họ thậm chí còn khô khan, kinh viện hơn cả những giờ học trực tiếp trên lớp.

Học sinh, sinh viên thường rơi vào tâm lý lo âu, sợ hãi, trầm cảm và buồn bã. Số các ca tự tử và các trường hợp rối loạn ăn uống có chiều hướng gia tăng. Một số "triệu chứng nhỏ" trở nên nghiêm trọng, có thể kể đến tình trạng mất tập trung và suy giảm trí nhớ, dễ cáu gắt...

Cảm giác đáng sợ nhất mà một sinh viên bị buộc phải ở trong trạng thái cô độc chính là thấy mình vô dụng và thấy việc học hành của mình không còn ý nghĩa gì nữa.

Tình hình dịch bệnh COVID-19 chưa biết lúc nào có thể kiểm soát được hoàn toàn, việc học online có thể vẫn còn tiếp diễn. Ông có lời khuyên gì để việc dạy và học online được hiệu quả hơn?

Tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm: Trước hết, cần phải chấm dứt suy nghĩ ảo tưởng cho rằng công nghệ có thể thay thế sự tiếp xúc, trao đổi chân thành của con người.

Liệu qua màn hình máy tính, cho dù có được kết nối mạng đi chăng nữa, bạn có thể bày tỏ với một người chưa từng gặp thật ngoài đời rằng bạn ngưỡng mộ họ hay không?

Công nghệ tạo ra một sự khách quan giả tạo khi mà người ta nghĩ rằng nhu cầu kiểm soát lẫn nhau có thể đáp ứng được bằng công nghệ, nhưng thật ra, công nghệ càng làm cho người ta dễ dàng che giấu bản thân qua những lớp filter, thậm chí nói dối hoặc tạo ra một hình ảnh giả mạo.

Trong bối cảnh của đại dịch, dạy và học trực tuyến được mặc định coi là giải pháp thay thế - vì thực ra cũng không có cách nào tốt hơn, người ta dùng nó để truyền đạt kiến thức nhưng không kiểm tra được người học đã tiếp thu được những gì.

Sinh viên phải được coi là người trưởng thành, là công dân có trách nhiệm. Nếu không, các thanh niên theo học ở các trường đại học của chúng ta sẽ luôn mang trong mình một nỗi sợ hãi nào đó, và chúng ta lại coi chúng là đám trẻ con to xác sẵn sàng làm những việc thiếu suy nghĩ.

Ở Pháp, khối lượng giờ giảng bị nhân lên, khi mà chỉ được cho phép một nửa sinh viên ngồi trong giảng đường để đảm bảo giãn cách, khi mà sinh viên phải học luân phiên giữa trực tuyến và trực tiếp, khi mà các lớp sẽ phải chia thành nhiều nhóm nhỏ ...

Rồi còn phải đào tạo phương pháp dạy trực tuyến cho giáo viên, rằng đọc slide là cần thiết nhưng không đủ. Nếu giáo viên không được đào tạo, thì cũng đừng chê trách họ về việc sinh viên không có hứng thú học và giáo viên cũng không có hứng thú truyền đạt kiến thức nữa.

Tóm lại, ta không thể giảng dạy, chỉ đạo, điều hành bằng online ... Đó chỉ là sự ảo tưởng về việc màn hình đang giúp chúng ta rút ngắn khoảng cách “từ xa” với mọi người.

Cảm ơn ông.

Tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm đã có nhiều năm giảng dạy tại trường Đại học Y khoa Paris (Pháp). Ông đã có nhiều năm tư vấn cho bạn đọc báo Sinh Viên Việt Nam, là tác giả của hai cuốn sách best-seller Bí mật của hạnh phúc, Giữa tình yêu và tình dục là tình gì? được phát hành tại Việt Nam. Tiến sĩ, bác sĩ Lương Cần Liêm đang sống cùng gia đình tại Pháp.

MỚI - NÓNG
Lan tỏa tinh thần Robotics tại Ngày hội tuyển sinh khối các ngành Khoa học và Công nghệ
Lan tỏa tinh thần Robotics tại Ngày hội tuyển sinh khối các ngành Khoa học và Công nghệ
SVVN - Tại Ngày hội tuyển sinh khối ngành Khoa học và Công nghệ hôm nay, Newton Robotics Club (Trường THPT Newton) đã mang đến một không gian giao lưu sôi nổi cho các bạn học sinh đam mê khoa học. Điểm nhấn đặc biệt tại gian hàng của CLB chính là cơ hội trải nghiệm trực tiếp mẫu robot thi đấu VEX V5 hiện đại, thu hút sự quan tâm của đông đảo bạn trẻ.
Trải nghiệm nghề designer cùng Arena Multimedia tại Ngày hội tuyển sinh Khối các ngành Khoa học và Công nghệ
Trải nghiệm nghề designer cùng Arena Multimedia tại Ngày hội tuyển sinh Khối các ngành Khoa học và Công nghệ
SVVN - Tại Ngày hội tuyển sinh Khối ngành Khoa học và Công nghệ, Arena Multimedia đã mở ra cánh cửa khám phá nghề designer cho hàng loạt bạn trẻ bằng những hoạt động trải nghiệm tương tác vô cùng hấp dẫn. Đây không chỉ là dịp để 'mắt thấy tai nghe' về ngành thiết kế sáng tạo mà còn là cơ hội nhận tư vấn chuyên sâu, định hình tương lai.

Có thể bạn quan tâm

Từ sinh viên ngành Marketing đến KOC truyền cảm hứng

Từ sinh viên ngành Marketing đến KOC truyền cảm hứng

SVVN - Nguyễn Minh Đạt - chàng trai 21 tuổi đến từ Hưng Yên, vừa tốt nghiệp trường Cao đẳng FPT Polytechnic Hà Nội, đang từng bước hiện thực hóa ước mơ trở thành người truyền cảm hứng cho giới trẻ. Từ một sinh viên năng động, Đạt đã gặt hái những thành công bước đầu trong vai trò người mẫu ảnh, KOC (Key Opinion Consumer) trong lĩnh vực thời trang và nhà sáng tạo nội dung trên TikTok, minh chứng cho sự nỗ lực, đam mê và tinh thần sống tích cực, lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến cộng đồng.
Nguyễn Hà My – Cô gái vàng Thể dục Nghệ thuật truyền cảm hứng tại Đại hội 'Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác' 2025

Nguyễn Hà My – Cô gái vàng Thể dục Nghệ thuật truyền cảm hứng tại Đại hội 'Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác' 2025

SVVN - Là vận động viên đầu tiên giành HCV Thể dục Nghệ thuật cho Việt Nam tại đấu trường khu vực khi mới 14 tuổi, Nguyễn Hà My ghi dấu ấn bằng tài năng, ý chí kiên cường và khát vọng vươn lên mạnh mẽ. Năm 2025, cô là một trong 444 đại biểu dự Đại hội 'Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác' toàn quốc lần thứ VIII – nơi hội tụ những người trẻ sống lý tưởng, sống trách nhiệm và luôn nỗ lực phụng sự cộng đồng.
Từ sinh viên Kinh tế đến người mẫu ảnh mang khát vọng quảng bá văn hóa Việt

Từ sinh viên Kinh tế đến người mẫu ảnh mang khát vọng quảng bá văn hóa Việt

SVVN - Với niềm đam mê nghệ thuật, đặc biệt là thời trang và sân khấu, Vũ Lê Phương không chỉ muốn trở thành một người mẫu chuyên nghiệp mà còn khao khát lan tỏa vẻ đẹp văn hóa Việt Nam qua từng khung hình, từng bước đi. Hành trình của cô gái trẻ này không thiếu những thử thách, nhưng ý chí kiên cường và tình yêu với nghề đã giúp Phương vượt qua tất cả để tỏa sáng.
Cao Giang - Nữ phát thanh viên với dự án ‘Hương sắc xứ trà’, lan tỏa giá trị văn hoá trà Việt

Cao Giang - Nữ phát thanh viên với dự án ‘Hương sắc xứ trà’, lan tỏa giá trị văn hoá trà Việt

SVVN - Giữa làn sương sớm trên đồi chè Tân Cương (Thái Nguyên), hình ảnh một cô gái trẻ trong trang phục dân tộc, tay nâng giỏ chè xanh, miệng nở nụ cười tươi, trở thành điểm nhấn giữa không gian ngập tràn hương trà. Đó là Cao Giang – phát thanh viên Gen Z được yêu mến trên các nền tảng truyền thông. Tham gia dự án “Hương sắc xứ trà”, Giang không chỉ trải nghiệm và ghi lại vẻ đẹp nghề làm trà truyền thống, mà còn lan tỏa tình yêu, sự trân quý với văn hóa trà Việt tới đông đảo người trẻ hôm nay.
Huỳnh Phạm Thuỷ Tiên: ‘Tôi tự hào được sống trong những ngày lịch sử’

Huỳnh Phạm Thuỷ Tiên: ‘Tôi tự hào được sống trong những ngày lịch sử’

SVVN - TP. HCM những ngày cuối tháng Tư rực rỡ cờ hoa, không khí rộn ràng từ những tuyến phố đến các chương trình văn hóa – chính trị đang diễn ra khắp nơi Chào mừng Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025). Trong dòng cảm xúc của người trẻ hôm nay, Huỳnh Phạm Thủy Tiên – Á hậu 2 'Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022', có những trải lòng đầy xúc động về hành trình sống, học tập, cống hiến của bản thân tại thành phố mang tên Bác.