Học phí trường đại học tăng kịch trần: Có đi đôi với chất lượng?

SVVN - Nguồn thu của các trường đại học trong nước hiện tại chủ yếu đến từ học phí. Nếu có thêm các nguồn thu khác bên ngoài, từ nghiên cứu khoa học sẽ giảm bớt gánh nặng cho người học. Vấn đề, tăng học phí thì tăng bao nhiêu là hợp lý và chất lượng có tăng tương xứng.

Chỉ chờ vào học phí

Hiện nay, các trường đại học ngoài công lập tự đảm bảo nguồn thu và được xác định mức học phí. Với các trường đại học công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, đồng thời đáp ứng điều kiện tự chủ (luật Giáo dục Đại học đã quy định) thì được tự chủ xác định mức thu học phí trên cơ sở định mức kinh tế kỹ thuật và lộ trình tính đúng, tính đủ chi phí đào tạo.

Học phí trường đại học tăng kịch trần: Có đi đôi với chất lượng? ảnh 1 Hiện nay chỉ có trường ĐH Tôn Đức Thắng là tự chủ hoàn toàn. Còn lại các trường khác chỉ tư chủ 1 phần nhưng đều thu học phí cao để lấy nguồn đó chi cho tất cả hoạt động vận hành nhà trường.

Văn bản giúp các trường tự chủ xác định mức thu học phí là Thông tư số 14/2019/TT-BGĐT về hướng dẫn xây dựng, thẩm định, ban hành định mức kinh tế kỹ thuật và phương pháp xây dựng giá dịch vụ giáo dục đào tạo áp dụng trong lĩnh vực giáo dục đào tạo.

Trong quá trình thực hiện tự chủ, trường đại học cần xây dựng và ban hành định mức kinh tế kỹ thuật dựa trên định mức kinh tế kỹ thuật do cơ quan chủ quản ban hành và các quy định, hướng dẫn hiện hành, phù hợp với chất lượng đào tạo. Từ đó, ban hành mức thu học phí phù hợp với lộ trình tính giá dịch vụ giáo dục đào tạo tương xứng với chất lượng đào tạo.

Đặc biệt, các trường đại học có trách nhiệm công khai, minh bạch và cam kết chất lượng. Có trách nhiệm giải trình với xã hội và các cơ quan quản lý nhà nước về việc xây dựng mức học phí tương xứng với chất lượng đầu ra cam kết và lộ trình tăng học phí phù hợp với chất lượng được kiểm định chương trình đào tạo.

Cơ quan chủ quản trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý, giám sát việc thực hiện chính sách học phí của các trường đại học được giao chủ quản, xử lý sai phạm theo thẩm quyền và chịu trách nhiệm giải trình với xã hội, với người học về các chức năng được giao.

PGS. TS Nguyễn Kim Hồng, Phó hiệu trưởng trường ĐH Văn Hiến nói rằng, tất cả các trường đại học hiện nay đều phải tính đúng, tính đủ chi phí đào tạo. Ở nước ngoài, chi phí này không chỉ có học phí nhưng ở VN thì gần như chỉ có học phí. Do vậy, vấn đề làm sao để đảm bảo bài toán chi phí phù hợp với khả năng chi trả của người học. Trên thế giới học phí đang được tính theo nhiều cách khác nhau. Với các nước phát triển, học phí này có thể nằm ở khoảng 50% thu nhập bình quân đầu người.

Bên cạnh loại hình trường chuyển sang tự chủ hoàn toàn, ở hầu hết trường đại học công lập đang tồn tại đồng thời chương trình đại trà thu học phí thấp theo mức trần quy định của Chính phủ và chương trình chất lượng cao được thu học phí tương ứng.

Th.S Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM (một trong 23 trường thí điểm tự chủ giai đoạn 2015 - 2017) nhận định, sinh viên phản ứng tăng học phí là đúng, vì người học muốn học phí thấp, chất lượng phải cao. Nhưng điều này khó có thể xảy ra khi Nhà nước đã giao quyền tự chủ cho các trường. Các trường bắt buộc phải cân đối giữa học phí và thu nhập của người dân, ở mức chấp nhận được. Học phí đại họ của Việt Nam được xem là khá rẻ nên khó muốn vừa chất lượng, nghiên cứu mạnh, lương giảng viên cao vừa cơ sở vật chất tốt, chương trình tiên tiến được.

Tăng bao nhiêu là hợp lý?

Theo chuyên gia Lê Minh Sơn, Luật Giáo dục Đại học sửa đổi quy định, với các trường tự chủ, quy định mức học phí là quyền của các trường. Tuy nhiên, nhìn chung các trường sẽ không lạm dụng quyền này bởi nhận thức việc cân nhắc mức học phí là điều hết sức quan trọng. Phải làm sao để vừa đảm bảo nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng cũng làm sao để đảm bảo khả năng tiếp cận đại học của người học. Vì vậy từ một số năm nay trường đã đưa ra nhiều chương trình đào tạo để sinh viên có nhiều lựa chọn theo mức học phí khác nhau.

Để các trường phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu, đưa nhà trường lên đẳng cấp quốc tế thì không thể trông mong vào nguồn học phí mà chắc chắn phải đầu tư nhiều vào nghiên cứu và chuyên giao công nghệ. Như vậy vai trò của nhà nước, của các doanh nghiệp trong việc hợp tác với nhà trường, phát triển nhà trường thế nào là điều chính yếu.

Học phí trường đại học tăng kịch trần: Có đi đôi với chất lượng? ảnh 2 Hiện nay các trường phải trích tối thiểu 8% nguồn thu học phí để cấp học bổng cho sinh viên. Nhưng mức này có thể phải nhiều hơn thì mới công bằng.

TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD - ĐT cho rằng, hiện nay các trường đang hướng tới tự chủ nhưng ở mức độ rất khác nhau. Tự chủ đại học hiện nay gồm tự chủ học thuật, nhân sự, tài chính, học phí, tự chủ chi thường xuyên, xây dựng cơ bản. Tuy chỉ tự chủ một phần, nhưng đa số các trường tự chủ đều thu học phí cao để lấy nguồn đó chi cho tất cả hoạt động vận hành nhà trường.

“Tôi không đồng ý việc này, vì chi phí cho một sinh viên trong năm học chỉ tính một phần nào đó để vận hành nhà trường. Nhà trường phải có các hoạt động lao động sản xuất, nghiên cứu khoa học… để vận hành bộ máy. Thực chất, nhà trường vẫn còn nhận ngân sách chứ chưa tự chủ hoàn toàn nên không thể tính tất cả chi phí lên học phí của sinh viên. Ở một số quốc gia, học phí chỉ chiếm 1/3 đến 1/4 chi phí vận hành nhà trường chứ không phải chiếm 90% chi phí hoạt động nhà trường như ở Việt Nam. Việc thu học phí cao phải đi kèm những cam kết với người học về chuẩn đầu ra và chuẩn này phải được cơ quan kiểm định chất lượng uy tín thực hiện”, ông Khuyến nói.

Theo PGS Nguyễn Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học , Bộ GD - ĐT cho biết, khi luật Giáo dục Đại học sửa đổi được thực hiện, sắp tới là nghị định hướng dẫn luật có hiệu lực, thì các cơ sở giáo dục đại học sẽ được tự chủ ở các mức độ phù hợp với năng lực của mình. Theo đó, những cơ sở giáo dục đại học đáp ứng được các điều kiện để tự chủ, đồng thời tự bảo đảm kinh phí chi thường xuyên thì được tự chủ xác định mức thu học phí. Cơ sở nào không thuộc trường hợp như trên thì xác định mức thu học phí theo quy định của Chính phủ. Tuy nhiên, tất cả việc xác định mức thu như phải căn cứ vào định mức kinh tế kỹ thuật, theo lộ trình tính đúng tính đủ chi phí đào tạo.

Ngoài ra, các trường cũng phải thực hiện các chế độ quản lý tài chính, về kế toán kiểm toán, về công khai, minh bạch thông tin theo luật định, và đó là cơ sở để xã hội có thể giám sát. Các trường tự chủ được quyết định mức thu học phí trước hết tuân theo đề án tự chủ mà Chính phủ đã phê duyệt.

Theo PGS. TS Nguyễn Hội Nghĩa, nguyên Phó giám đốc ĐHQG TP. HCM cần phải như các trường nước ngoài là có thu vào nhưng có chi ra cho người học. Trường đại học phải chi một phần lớn để hỗ trợ ngược lại cho người học. Theo quy định hiện nay các trường phải trích tối thiểu 8% nguồn thu học phí để cấp học bổng cho sinh viên. Nhưng mức này có thể phải nhiều hơn thì mới công bằng.

MỚI - NÓNG

Có thể bạn quan tâm

PGS. TS Phạm Mạnh Hà ‘bắt sóng’ nỗi lo mùa thi cùng học sinh THPT Bắc Ninh

PGS. TS Phạm Mạnh Hà ‘bắt sóng’ nỗi lo mùa thi cùng học sinh THPT Bắc Ninh

SVVN - Mùa thi đang cận kề, ngày 13/5, trường THPT Hàm Long, THPT Hoàng Quốc Việt (tỉnh Bắc Ninh) đã trở thành điểm đến đặc biệt của chương trình talkshow tâm lý học đường mang tên 'Vững tâm lý - vượt mùa thi' – nơi thầy và trò cùng nhau tháo gỡ những nỗi lo, những trăn trở trước kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới.
Trường ĐH Công nghệ GTVT mang thông tin tuyển sinh khối Khoa học – Công nghệ đến Ngày hội tuyển sinh

Trường ĐH Công nghệ GTVT mang thông tin tuyển sinh khối Khoa học – Công nghệ đến Ngày hội tuyển sinh

SVVN - Ngày 18/5/2025, tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Ngày hội tuyển sinh khối các ngành Khoa học và Công nghệ do báo Tiền Phong tổ chức sẽ chính thức diễn ra. Tham dự sự kiện, Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải mang đến thông tin tuyển sinh mới nhất, đồng hành cùng học sinh trong việc định hướng ngành nghề và lựa chọn tương lai.
Khám phá ngành học 4.0, học bổng 500 triệu đồng cùng PTIT tại Ngày hội tuyển sinh

Khám phá ngành học 4.0, học bổng 500 triệu đồng cùng PTIT tại Ngày hội tuyển sinh

SVVN - Ngày hội tuyển sinh khối các ngành Khoa học và Công nghệ diễn ra ngày 18/5 tới tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam (Hà Nội), quy tụ nhiều trường đại học và tổ chức khoa học uy tín. Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) – trường đại học duy nhất trực thuộc Bộ KH&CN, mang đến cơ hội kết nối, tư vấn ngành học, trải nghiệm sản phẩm công nghệ và chính sách học bổng lên tới 500 triệu đồng.
Việt Nam lập cú đúp Huy chương Vàng tại kỳ thi Hóa học khó nhất hành tinh

Việt Nam lập cú đúp Huy chương Vàng tại kỳ thi Hóa học khó nhất hành tinh

SVVN - Cả 4 học sinh trong đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic Hóa học Quốc tế Mendeleev lần thứ 59 đều giành huy chương, trong đó có 2 Huy chương Vàng và 2 Huy chương Bạc. Thành tích ấn tượng này khẳng định trí tuệ và bản lĩnh học sinh Việt, ghi dấu một bước tiến nổi bật của giáo dục mũi nhọn Việt Nam trên đấu trường học thuật toàn cầu.
Việt Nam giành 8 Huy chương tại Olympic Vật lý Châu Á 2025

Việt Nam giành 8 Huy chương tại Olympic Vật lý Châu Á 2025

SVVN - Ngày 11/5, Bộ GD - ĐT cho biết đội tuyển quốc gia Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic Vật lý Châu Á lần thứ 25 đã đạt thành tích xuất sắc với 100% thí sinh đoạt giải. Cụ thể, cả 8/8 học sinh trong đội tuyển đều giành huy chương, gồm 3 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc và 2 Huy chương Đồng.
133 học sinh xuất sắc được miễn thi tốt nghiệp và trúng tuyển thẳng đại học năm 2025

133 học sinh xuất sắc được miễn thi tốt nghiệp và trúng tuyển thẳng đại học năm 2025

SVVN - Trong bối cảnh kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông (THPT) năm 2025 đang đến gần, Bộ GD - ĐT đã công bố danh sách 133 học sinh lớp 12 trên cả nước được miễn thi và xét tuyển thẳng vào đại học. Đây là những học sinh ưu tú, đại diện cho trí tuệ Việt Nam trong các kỳ Olympic khu vực và quốc tế.