Hồi sinh làng nghề phở sắn

 Tốt nghiệp Kỹ sư Công nghệ thông tin, trường ĐH KHTN (ĐHQG TP. HCM), Dương Ngọc Ảnh về làm việc cho một công ty công nghệ của Pháp. Không lâu sau đó, anh quyết định dừng lại để khởi nghiệp bằng món ăn đặc sản quê mình: “Phở sắn”.

Nặng lòng với sắn

Sau khi ra trường, Dương Ngọc Ảnh làm việc cho một công ty của Pháp. Không lâu sau, Ảnh mở doanh nghiệp riêng và làm ăn với các đối tác nước ngoài. Công ty đang đà phát triển tốt thì trong một lần về quê, nghe tin làng nghề truyền thống làm phở sắn sắp bị thất truyền, Ảnh bỗng thấy suy tư, trăn trở.

Ảnh cho biết, củ sắn (hay còn gọi là khoai mì) từng có thời là thực phẩm cứu đói. Gian khó qua đi, củ sắn vẫn thầm lặng mang về kim ngạch xuất khẩu đáng kể cho đất nước. "Nhiều người không thích sắn, nói chúng có chất độc. Dĩ nhiên là có độc nhưng chất độc HCN trong sắn dễ bay hơi và hòa tan trong nước nên việc xử lý khử độc vô cùng đơn giản. Người ta hắt hủi sắn nhưng quên một điều rằng, ngày nào họ cũng ăn sắn một cách gián tiếp, bởi sắn là thành phần không thể thiếu trong bột ngọt, bánh kẹo, thậm chí thuốc men. Bột năng cũng là cách gọi khác của tinh bột sắn", Ảnh chia sẻ.

Ảnh kể, tuổi thơ của anh gắn liền với cây sắn. Cây sắn giúp cứu đói cả gia đình. Nghề làm phở sắn của ba mẹ tuy vất vả, cực nhọc nhưng đã nuôi mấy anh em Ảnh ăn học đến nơi đến chốn. Ảnh tâm sự: "Món phở sắn có hàng trăm năm lịch sử ở xứ Quảng nhưng bị thất truyền. Năm 1996, ba mình là người đầu tiên khơi lại nghề này tại làng Thuận An, thị trấn Đông Phú, Quế Sơn. Sau cứ phát triển dần thành làng nghề truyền thống của tỉnh Quảng Nam. Tuy nhiên, do thu nhập quá thấp và nghề quá vất vả nên nhiều người cũng đã bỏ nghề. Khi về quê, nghe làng nghề hiện tại chỉ còn 3 hộ, mình băn khoăn tự hỏi: Làm sao để duy trì làng nghề? Từ đây, dự án “Caromi” ra đời".

Đưa sắn Việt đi xa hơn

Để có được bát phở sắn ngon, thơm, phải trải qua quy trình chế biến công phu. Theo đó, sắn sau khi nhổ, gọt bỏ đầu, cạo trắng, ngâm nước một ngày, rồi đem phơi dưới cái nắng miền Trung ít nhất 5 ngày, trước khi xay. Tiếp đó, sắn được ngâm thêm 2 ngày 2 đêm nữa. Cứ mỗi 4 giờ, phải chắt lọc một lần để loại bỏ chất độc và thành bột sắn sạch. Bột sắn được nấu chín, sau đó, cho vào máy ép thành từng vỉ. “Quảng Nam nức tiếng với ẩm thực mì Quảng, Cao Lầu. Phở sắn Quế Sơn cũng được người dân coi là "hồn quê" của xứ Quảng nhưng tiếc thay, nó chưa được phổ biến rộng rãi và thương mại hóa”, Ảnh trăn trở.

Trước khi Ảnh về, làng nghề chủ yếu sản xuất và tiêu thụ trong phạm vi hẹp của địa phương. Một số ít chuyển vào tiêu thụ ở các tỉnh, thành phía Nam, nơi có nhiều bà con Quảng Nam đang sinh sống. Khi Ảnh về quê khởi nghiệp, cây sắn quê hương, đặc biệt là món phở sắn ở làng Thuận An bắt đầu hồi sinh. Sản phẩm hiện đã có mặt ở các nhà hàng, khách sạn 5 sao tại Huế, Đà Nẵng, Hội An... Thậm chí, phở sắn đang được các du khách nước ngoài tìm về tận làng nghề để trải nghiệm thực tế.

Không chỉ làm phở sắn thuần, Ảnh còn mở rộng thêm các sản phẩm như phở sắn nhuộm gấc, nhuộm nghệ và đóng gói bao bì cẩn thận, bắt mắt. Mỗi ngày, lò làm phở sắn của gia đình Ảnh cung cấp gần 300kg phở sắn khô.

Để đưa sản phẩm đến với người dùng, Ảnh phân phối qua các cửa hàng và thông qua các kênh “horeka” (nhà hàng, khách sạn, du lịch). Khách nước ngoài tự trải nghiệm những khó khăn vất vả và hiểu về giá trị dinh dưỡng của phở sắn này, từ đó, tự lan truyền. Thông qua kênh này, phở sắn “Caromi” của Ảnh bắt đầu chinh phục thị trường nước ngoài: "Dự án đã hỗ trợ người nông dân những khâu như chắt lọc bột, loại bỏ chất độc. Chúng mình còn hỗ trợ, hướng dẫn bà con áp dụng máy móc mới để đỡ vất vả hơn. Giờ đây, giá cả sản phẩm làm ra đã cao hơn, giúp bà con tăng thêm thu nhập. Thấy làng nghề sống lại, mình rất vui".