Khi điểm số là 'yếu tố phụ'

Năm 2022, trường ĐH Công nghệ thông tin (ĐHQG TP. HCM) xét tuyển thẳng các thí sinh có tài năng thể thao: Từng giành HCV, HCB, HCĐ ở các giải thể thao chính thức cấp quốc tế như: Giải vô địch thế giới, Cúp thế giới, Olympic, ASIAD, các giải cấp châu Á, Đông Nam Á, SEA Games. Thời hạn được tính để hưởng ưu tiên không quá 4 năm tính đến ngày xét tuyển vào trường.

Trước đây, theo quy định của Bộ GD – ĐT, các VĐV khi giành giải cao tại các giải thuộc hệ thống thi đấu quốc gia, các giải cấp quốc tế thường chỉ được tuyển thẳng vào các trường ĐH chuyên ngành TDTT. Tương tự, các thí sinh có thành tích cao về văn hóa nghệ thuật hoặc giải thưởng cấp quốc gia, quốc tế thường chỉ được tuyển thẳng vào các trường, học viện đào tạo chuyên ngành. Một số trường hợp cá biệt là VĐV/nghệ sĩ được tuyển thẳng vào các trường ĐH tư thục cũng chỉ vào các chuyên ngành tương đồng. Việc trường ĐH CNTT (ĐHQG TP. HCM) “phá rào” là điểm đặc sắc trong mùa tuyển sinh 2022.

Các VĐV điền kinh Quách Công Lịch và Quách Thị Lan được xét tuyển thẳng vào trường D9H Kinh tế Hà Nội theo học chương trình Quản trị Kinh doanh, năm 2021.

TS Nguyễn Tấn Trần Minh Khang, Phó hiệu trưởng nhà trường, cho biết đây là năm đầu tiên, trường mở rộng phương thức xét tuyển thẳng dành cho tài năng thể thao. Việc mở rộng này nhằm tạo điều kiện để các vận động viên có cơ hội vừa học, vừa đảm bảo thi đấu chuyên nghiệp, bên cạnh đó là tạo sự yên tâm cống hiến và cơ hội phát triển sau khi giải nghệ. Các VĐV hoàn toàn có nhu cầu và đủ khả năng để theo học các chuyên ngành về kinh tế, kinh doanh, công nghệ… để yên tâm thi đấu, học tập, chuẩn bị cho tương lai.

Ngoài các tài năng thể thao, trường cũng ưu tiên xét tuyển thẳng theo quy định của trường với các thí sinh giành giải cao Olympic Tin học sinh viên Việt Nam/Olympic phần mềm mã nguồn mở (Procon) năm 2020, 2021. Ngay cả các thí sinh đạt giải đặc biệt, giải Nhất, Nhì, Ba kỳ thi “Lập trình châu Á - ICPC Asia (cấp quốc gia) năm 2020, 2021; Thí sinh đoạt giải Nhất, Nhì, Ba kỳ thi tháng trở lên trong cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia” năm 2020, 2021 cũng được hưởng ưu tiên xét tuyển thẳng.

Tương tự, trong đề án tuyển sinh 2022 trường ĐH KHXH&NV (ĐHQG TP. HCM), trường cũng dành phương thức 5 với tối đa 5% tổng chỉ tiêu để xét tuyển thí sinh đạt thành tích cao trong hoạt động xã hội, văn nghệ, thể thao.

ThS Trần Nam - Trưởng Phòng Truyền thông và Quan hệ doanh nghiệp nhà trường cho biết, đây là điểm mới trong tuyển sinh năm 2022 của trường. Là trường ĐH đào tạo chuyên ngành khoa học xã hội, trường chú trọng các yếu tố phát triển toàn diện con người, trong đó các kỹ năng, hoạt động xã hội được xem là yếu tố đánh giá toàn diện năng lực của thí sinh.

Theo các chuyên gia tuyển sinh, tại nhiều nước phát triển, các trường ĐH từ lâu đã xét tuyển các thí sinh có thành tích nổi bật về hoạt động cộng đồng, khả năng thể thao, văn nghệ, kết hợp với khả năng tự luận, đối thoại… Đây được xem là một tiêu chí quan trọng thể hiện sự phát triển toàn diện của thí sinh, đánh giá đa dạng và toàn diện năng lực của người học thay vì chỉ dựa hoàn toàn vào điểm số. Thí sinh ngày nay không chỉ giỏi về điểm số mà còn phải giỏi về kỹ năng xã hội.

Những VĐV thể thao tài năng hoàn toàn đủ khả năng và xứng đáng theo học các chương trình đào tạo bậc ĐH ngoài chuyên ngành thể thao.

Tài năng thể thao, văn hóa nghệ thuật, giải thưởng khoa học… cũng được xem là một loại năng lực đặc biệt và cần có ưu tiên. Việc các trường ĐH xét tuyển các tiêu chí “hoạt động xã hội” góp phần làm thay đổi cách nghĩ sai lệch của xã hội, qua đó làm thay đổi cách dạy và học ở bậc phổ thông lẫn gia đình.

Tại trường ĐH Bách khoa (ĐHQG TP. HCM), từ năm 2022, trường sẽ bổ sung tiêu chí “hoạt động xã hội” vào tuyển sinh. PGS. TS Bùi Hoài Thắng – Trưởng Phòng Đào tạo của trường cho biết, đây dự kiến sẽ trở thành phương thức chủ đạo trong tuyển sinh của trường trong năm 2022 và các năm tiếp theo.

Theo đề án của trường, các phương thức tuyển sinh sẽ kết hợp với nhiều tiêu chí đánh giá: Năng lực hoạt động xã hội, kỹ năn viết bài tự luận, thư giới thiệu, kỹ năng trả lời phỏng vấn, hoạt động xã hội… Những kỹ năng này được chú trọng nhằm đánh giá toàn diện năng lực của thí sinh.

Những hoạt động tình nguyện vì cộng đồng sẽ được xem như một tiêu chí để xét tuyển.

Theo ông Thắng, bên cạnh năng lực học tập, kỹ năng sống và hoạt động cộng đồng, khả năng đóng góp cho xã hội cũng được xem là một năng lực cần có để sinh viên phát triển toàn diện sau khi ra trường. Tiêu chí "hoạt động xã hội" mà trường đề cao là những đóng góp dưới nhiều hình thức của các thí sinh cho cộng đồng: Mùa Hè Xanh, tình nguyện tại cộng đồng, tham gia các mạng lưới tình nguyện giúp đỡ cộng đồng trong mùa dịch COVID-19, chăm sóc bệnh nhân... đều là những đóng góp quý báu.

PGS. TS Đỗ Văn Dũng, chuyên gia tuyển sinh, nguyên Hiệu trưởng trường ĐH SPKT TP. HCM cũng cho rằng, đây là nét mới và có thể trở thành xu hướng trong các năm tới của các trường, không chỉ khuyến khích phát triển các năng lực đặc biệt của thí sinh mà còn tạo ra sự thay đổi trong quan niệm của cộng đồng và gia đình, tác động đến cách dạy và học ở bậc phổ thông.